جزیره قشم، تنها ژئوپارک خاورمیانه

 شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده‌ است. با اینکه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد، به علت موقعیت مهم استراتژیکش (دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه هرمز، نزدیکی به بندرعباس و...) از قدیم اهمیت داشته و عمده‌ترین سکونت‌گاه جزیره محسوب می‌شده‌ است. انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری-صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر افزوده‌ است. جزیره قشم علاوه بر برخورداری از ویژگی‌های طبیعی، از موقعیت خاص استراتژیک در صحنه سیاست نیز برخوردار است.

جزیره‌های بزرگ پیرامون قشم جزیره هنگام، هرمز و لارک هستند. بعضی جزیره‌های کوچک اطراف قشم وجود دارند که فاصله کمی با ساحل جزیره دارند و هنگام برکشند و فروکشند (جزر و مد) به ساحل جزیره می‌پیوندند و می‌گسلند. همین موضوع باعث نامگذاری این چند جزیره کوچک به عنوان جزایر ناز شده است که گویی در پیوستن به جزیره، ناز می‌کنند!

عمده فعالیت صورت گرفته در این جزایر صیادی است. به تازگی طبیعت بکر و ساحل زلال این جزایر مورد توجه گردشگران قرار گرفته است، که در این میان جزیره هنگام به خاطر نزدیکی به جزیره قشم و زیستگاه دلفین‌ها، آهوها (جبیرها) و تنها پارک کروکودیل ایران بیشتر از بقیه جذب گردشگر می‌کند.

چشمه‌های جزیره قشم، که به‌ طور پراکنده در جای جای جزیره وجود دارند، فاقد آب شیرین بوده و عمدتاً شور هستند. برخی از این چشمه‌ها عبارت‌اند از:

چشمه کارگه: چشمه معدنی سولفوره و شور کارگه در میانه و هسته مرکزی ساختار تاقدیسی مجاور بندر ماهیگیری سلخ (میدان گاز طبیعی سلخ، معروف به برهوت) واقع شده‌ است. آب این چشمه (چند لیتر در ثانیه) پس از نهشته شدن بخشی از مواد معدنی سیاهرنگ همراه در محل تظاهر، موجب تغذیه بیشتر آب شور در آبرهه موجود این محل بوده و در اطراف و بستر آبراهه اخیر نیز رسوبات فراوان نمک گذاشته می‌شود.

چشمه گوری: رسوبات واحد گوری دارای ضخامت حدود صد متر، پوشاننده نهشته‌های انیدریت و نمک‌های مربوط به سازند گچساران است که، با توجه به دانسته‌ها، ستبرای حدود ۱۴۰۰ متر دارد.

چشمه‌های دامنه کوه نمکدان: پهنه‌های پوشیده از رسوب نمک در کوه نمکدان دارای توده‌های بسیار بزرگ و گسترده نمک با کمیت بالا با کیفیت و خلوص نسبتاً مناسب است و از نظر اقتصادی در تأمین نمک خوراکی، نمک طبی و حتی تأمین بخشی از مشتقات مورد نیاز در ترکیباتی از پتروشیمی اهمیت دارد.

نخستین ژئوپارک کشور در جزیره قشم

بخش غربی جزیره قشم حد فاصل روستای طبل، سلخ و کانی محدوده‌ای است که به دلیل وجود فرم‌های فرسایشی و زمین‌شناسانه و جاذبه‌های فراوان ژئومورفولوژی به عناون ژئوپارک به ثبت یونسکو رسیده است. ژئوپارک قشم تنها ژئوپارک خاورمیانه است و ارزش‌های بسیار زیادی برای گردشگری دارد.

در این بخش از جزیره پدیده‌هایی وجود دارند همچون: جنگل‌های حرا، گنبد نمک، غارهای نمک، چشمه‌های آب معدنی، تنگه چاهکو، تنگ عالی، بام قشم، دره تندیس‌ها، کلات کشتاران و ده‌ها تخته سنگ و صخره با شکل‌های عجیب و غریب.

خوراکی‌های محلی

نان تُُمُشی، نوعی نان محلی بسیار نازک است که در قشم آن‌ را با سس مخصوصی می‌پزند. در این نان تخم مرغ و پنیر می‌ریزند که همزمان با نان می‌پزد. نوشیدنی مخصوص قشم چایی شیر است. خورش قلیه‌ماهی از غذاهای محلی این جزیره است.

صنایع دستی قشم

صنایع دستی بانوان قشم، محصولات خاص و تیپیکی است که عمدتاً سوزن‌دوزی‌هایی است که در گذشته بر روی شلوارها و روسری‌های زنان قشم انجام می‌شده و اکنون شکل و شمایل کاربردی به خود گرفته و به عنوان جاموبایلی و جاعینکی و روسری‌های مدل جدید با طرح‌های سنتی و… عرضه می‌شود. در روستای شیب‌دراز و برکه خلف به صورت کاربردی گروه‌هایی سازمان‌یافته و آموزش‌دیده از بانوان برای تولید صنایع دستی وجود دارند.

دسته‌های دلفین‌های دور جزیره هنگام

در اطراف جزیره هنگام، روستای شیب‌دراز، دسته‌های چند ده تایی دلفین‌ها دیده می‌شود که دیدن آنها و جست‌و‌خیزهای‌شان در اطراف قایق‌های مسافری، هیجان بسیار زیادی ایجاد می‌کند.

مساحت جزیره ۱۴۹۱ کیلومتر مربع، حدود 2/5 برابر دومین جزیره بزرگ خلیج فارس، یعنی بحرین، است. 

قشم در گروه سرزمین‌های گرم و خشک قرار می‌گیرد و این در حالی است که رطوبت نسبی هوا در قشم بالاست. 

منبع: ویکی پدیا