شوش، نقطه تلاقی دو تمدن

شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن مهم بوده، که هریک به سهم خود در دیگری تأثیر داشته‌است، یکی تمدن میانرودان ودیگری تمدن عیلام. قرار گرفتن این منطقه در شمال خلیج فارس و نیز همسایگی با میانرودان در پیدایش این وضع ویژه تأثیر بسیاری داشته‌است.

بنا به دانشنامه ایرانیکا در حدود ۴٬۲۰۰ پیش از میلاد شهر شوش در جنوب غربی ایران بنیانگزاری گردید. سفالینه‌های نقاشی شده متعلق به حدود ۳٬۵۰۰ پیش از میلاد در شوش واقع در ایلام بیانگر دوره‌ای پیشرفته از طرح‌های هندسی، ایجاد سبک خاص از انسان و شکل‌هایی از جانوران در آنها می باشد.

آثار باستانی شوش                                                                   

آپادانا، آکروپل، شهر شاهی و شهر پیشه وران

محوطه باستانی شوش در زمان حفاری‌های باستان‌شناسی برای شناسایی بهتر به چهار بخش تقسیم شد که آپادانا درواقع کاخ پادشاهان هخامنشی است که هنوز بر روی تپه‌های باستانی برخی از تندیس‌ها و ستون‌های این کاخ باقی است.

آکروپل و شهر شاهی در جوار آپادانا گنجینه‌ای از تاریخ تمدن بشر را در دل خویش داراست و لایه‌های تمدنی از دوره ایلامی، هخامنشی، پارتی، ساسانی و دوره اسلامی به‌خوبی در این قسمت قابل‌مشاهده است.

آپادانا

محوطه باستانی شوش در شهر شوش، محوطه وسیعی را در برمی‌گیرد که بناها و سازه‌های معماری بسیار متنوعی پیش‌ازتاریخ تا دوران اسلامی را در خود جای‌داده است.

آپادانا یکی از باشکوه‌ترین کاخ‌های آن از شهرت عالم‌گیر برخوردار است. آپادانا به دستور داریوش پادشاه هخامنشی حدود سال‌های 515_521 پیش از میلاد در شوش روی آثار و بقایای عیلامی بنانهاده شد. دیوارهای کاخ از خشت و ستون‌های آن از جنس سنگ است.

کاخ داریوش دارای قسمت‌های مختلفی از جمله تالار، دروازه و کاخ پذیرایی و همچنین دارای سه حیاط مرکزی است. دیوارهای کاخ از خشت با نمای آجری و ستون‌های آن از سنگ است.

دیوارهای داخلی کاخ با آجر لعاب‌دار منقوش با طرح‌های سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی مزین شده که بقایای به‌جای مانده آن‌ها در موزه‌های خارجی و داخلی نگهداری می‌شوند.

ستون‌های سنگی این کاخ متشکل از چند قسمت، زیرستون، پایه ستون، شالی‌ستون، ساقه ستون، گل ستون و سرستون است؛ که‌ سرستون به شکل نیمه‌ای از دو گاو که زانوزده و پشت به هم داده‌اند، است.

ستون‌ها و دیوارهای آپادانا 22 متر ارتفاع داشته اما بلندی بقیه قسمت‌ها کمتر و سقف آن‌ها گهواره‌‌ای و از خشت ساخته‌شده است. از تزئینات کاخ اطلاعی در دست نیست ولی کف بسیاری از قسمت‌های از مصالحی ساخته‌شده که قرمزرنگ بوده است.

بخش‌های مهمی از کاخ آپادانا در زمان اردشیر اول (461 پیش از میلاد) دچار حریق شد که در زمان اردشیر دوم (359 پیش از میلاد) بازسازی شد. شهر شوش در حمله اسکندر مقدونی در حدود سال 320 پیش از میلاد ویران شد.

قلعه شوشآکروپل

در سال 1897 میلادی ژان ماری ژاک دو مورگان فرانسوی جهت تحقیق و اکتشاف به شوش آمد و جهت اسکان او و همراهانش و نگهداری آثار باستانی مکشوفه عملیات ساخت قلعه شوش آغاز شد.

برای این کار بلندترین نقطه تپه‌های شوش یعنی اکروپل انتخاب گردید و قلعه‌ای به شکل قلعه‌های قرون‌وسطا و ذوزنقه‌ای شکل بر روی آن ساخته شد.

ساختمان این قلعه اغلب با خشت و بقایای باستانی آجرها و خشت‌های دوره‌های مختلف که در محوطه باستانی شوش باقی‌مانده بود بنا گردید و در سال 1912 میلادی کار ساخت آن به پایان رسید. از این قلعه اکنون نیز به‌عنوان مرکز نگهداری و تحقیق آثار باستانی استفاده می‌شود.

 منابع: فرمانداری شوش، ویکی پدیا