درباره قلعه تاریخی مارکوه رامسر

نام قلعه مارکوه

نام قلعه مارکوه برگرفته از کوهی است که روی آن قرار گرفته است. همچنین مارکوه نام روستایی نیز هست که در دامنه شمالی این کوه قرار دارد. در مورد نام این کوه نظرات متفاوتی وجود دارد. عده‌‎ای وجود مارهای فراوان را علت نامگذاری این کوه می‌دانند که با توجه به گویش محلی استفاه از کلمه فارسی مار رایج نبوده است. 

برخی دیگر معتقدند در آن زمان هنوز مردم منطقه اسلام نیاورده بودند و به آیین مهر پرستی گرایش داشتند. کلماتی نظیر «مار» « مَهَر» و «ماهار» اشکالی از کلمه مادر در گویش محلی این منطقه است. با استناد براینکه بسیاری از کلمات این منطقه، ریشه در کلمات آیین مهرپرستی دارد، می‌توان اظهار داشت که «مار» (به معنی مادر) اشاره به مهر دارد که نشان دهنده این است که این کوه از جایگاه مقدسی بین مردم منطقه برخوردار بوده است. فرض اینکه این قلعه در آغاز معبد یا مکان مقدسی و سپس به قلعه تبدیل شده است هم دور از ذهن نیست.

تاریخ ساخت قلعه مارکوه:

در نوشته‌های تاریخی قرن‌های سوم، پنجم و هشتم به قلعه اشاره شده است. می‌تواند احتمال داد تاریخ ساخت قلعه در همان قرن سوم بوده است اما از زمان دقیق ساخت قلعه اطلاعات درستی در دسترس نیست. احتمال دارد تاریخ بنای اولیه به پیش از اسلام برسد اما با توجه به اسناد تاریخی و شباهت های معماری و ساخت بنا، ساخت بنای فعلی باید مربوط به قرن سوم هجری باشد و در دوره‌های مختلف اسلامی به عنوان پایگاه نظامی در مقابل تهاجم دشمنان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. 

311 پله برای رسیدن به قلعه

4 حصار جانبی و برج های پشتیبانی، تنها بازمانده‌های قلعه 600 متر مربعی مارکوه است. وسعت قلعه به اندازه‌ی سکنی گزیدن 100 سرباز است و محل قرارگیری قلعه طوری است که دید 360 درجه را نسبت به اطراف خود دارد. از بالای این بنا براحتی می توان از شمال تا دریا، از شرق تا تنکابن، از غرب تارامسر و از جنوب نیز کوه‌های البرز را تحت نظر داشت.

مصالح به کار رفته در قلعه مارکوه عمدتا سنگ و ساروج و گچ است و وجود قطعات سفالین شکسته در داخل قلعه مارکوه حاکی از آن است که آب آشامیدنی قلعه از چشمه های دورد دست تامین می گردید.

مردم محلی بیان داشته‌اند که درون قلعه تونلی وجود دارد که انتهای آن به روستای نیاسته در پایین مارکوه ختم می‌شود و نوعی خروجی اضطراری محسوب می‌شده است اما با توجه به تحقیقات انجام شده ثابت شد که چاله‌ی مورد نظر کاربرد سردآب داشته و تونل نیست. 

نقاره خانه قلعه مارکوه

میزرا حسن خان اعنماد السلطنه که این قلعه را از نزدیک دیده است می‌نویسد: “در تنکابن کوهی است موسوم به مارکوه و دخمه‌های متعدد و شب پره‌های زیادی در این دخمه‌ها هست که خود را به آدم و چراغ می‌زنند و مانع از دخول به دخمه‌ها می‌باشند. بالای آن کوه، جایی است مشهور به نقاره خانه، هرگاه سنگی بر آن موضع بزنند صدایی مثل طبل حادث می‌شود و تا نیم فرسخ آن صدا می رود” (مرآه البلدان، ج ۱، ص ۸۱۲).

مسیر دسترسی به مارکوه و قلعه مارکوه

برای دیدن این کوه که می توان آن را بام رامسر هم نامید باید وارد مسیر جاده رامسر ـ تنکابن شوید تا جنوب شرقی شهر کتالم این کوه تک و تنها را ببینید. به دامنه مارکوه که رسیدید، جاده ای نیمه آسفالت شما را به بقایای دژ باستانی مارکوه راهنمایی می کند. از اینجا به بعد باید خودتان را برای بالا رفتن از ۳۱۱ پله آماده کنید. پله ها البته کوتاهند و عرض مناسبی برای عبور دارند. با این حال یادتان باشد زمان بالا رفتن از پله ها بطری آب را دم دستتان بگذارید.

به بالای پله ها که رسیدید، مطمئن باشید طبیعت هدیه غافلگیر کننده ای برای شما دارد که تمام خستگی تان را به در می کند.