شناسنامه‌ی ما هویت ماست
در ایران، نخستین مجموعه رسمی ثبت‌احوال در سوم دی‌ماه 1297 به‌عنوان بخشی از بلدیه تأسیس شد و نخستین سند ولادت یا همان شناسنامه هم در همین تاریخ برای فردی به نام فاطمه ایرانی در تهران به ثبت رسید.
- چرا در سفر به کارت شناسایی خود نیازمندیم؟
1. کارت شناسایی نشان‌دهنده هویت شماست و در عرف شهروندی، همواره کارت شناسایی باید همراهتان باشد.
2. در صورت بروز حادثه، اقدام‌های اولیه در پرونده‌‌ی پزشکی و دسترسی به نزدیکانتان تسهیل می‌گردد.
3.جهت احراز هویت توسط سازمان‌‌های ذیل:
- در‌صورت درخواست آژانس مجری تور و تورلیدر‌‌ها در اول و یا حین سفر.
- در‌صورت درخواست هواپیمایی یا راه‌آهن جهت تطابق نام های درج شده بر روی بلیت و نام مسافران.
- در صورت درخواست نیروهای انتظامی و امنیتی.
- جهت اقامت در هتل‌ها و اقامتگاه‌ها.
نکته: جهت هم‌اتاق بودن با محارم خود، علاوه بر کارت ملی، شناسنامه نیز لازم است.
گذشته از همه‌ی الزامات همراه داشتن کارت شناسایی، آیا تاریخچه‌ی آن را در کشورمان می‌دانید؟
نام و نام خانوادگی، سال و محل تولد و... اعتبار و هویت هر انسانی را رقم می‌زند. راستی چه شد که بشر به فکر ثبت هویت و احوال خود افتاد؟ نخستین کارت شناسایی ایرانی‌ها از آن چه کسی بوده است؟ تمامی اهالی و مغازه‌داران میدان حسن‌آباد ساختمان ثبت‌احوال را به خوبی می‌شناسند. با این همه اگر از آنها سراغ گنجینه ثبت‌احوال را بگیری کمتر کسی آدرس درست را به تو می‌دهد. گنجینه ای که می‌توان آن را بخشی از هویت تاریخی ایرانیان دانست.
وارد موزه که می‌شوی قطعه‌سنگ چند هزارساله‌ای را می‌بینی که به‌عنوان نخستین شناسنامه انسان‌ها در برابرت خودنمایی می‌کند و حظی آنی و گذرا از ذهنت می‌گریزد که افتخار ایرانی بودنت را اینجا می‌توانی بار دیگر مزه مزه کنی.
اینجا گنجینه ثبت‌احوال ایرانیان است. جایی که از نخستین شناسنامه بشریت تا شناسنامه‌های دیجیتالی را می‌توانی در آنجا سراغ بگیرید.
صفحه ابتدایی قرآن کریم؛ شناسنامه کودکان قدیمی
روند تکاملی شناسنامه‌ها از دوران هخامنشی تاکنون در این موزه موجود نیست و گنجینه ثبت‌احوال به‌یک‌باره به 200 سال گذشته پرتاب می‌شود. شواهد این موضوع نیز قرآن‌هایی است که در این گنجینه وجود دارد. پدران باذوق و قریحه‌ای که به یمن ورود مبارک فرزندانشان، نام و زمان ولادت آنها را در حاشیه‌های صفحه ابتدایی «قران کریم» با قلمی سیاه و خطی خوش ثبت کرده‌اند.
پدری تولد دختران خود را این‌گونه که «ولادت نور چشمم، مریم فرزند آمیرزا غلامحسین را در سال 1348 هجری قمری» و پسرانش را با «تولد باسعادت علی‌محمد در سال 1329 هجری قمری» نگاشته بود و تمام دخترانش را نور چشم و پسرانش را سعید خوانده بود.
برخی هم نام متوفیان خود را در صفحه آخر شناسنامه با درج تاریخ آورده‌اند که نشان از اعتقاد مذهبی آنها در چگونگی ثبت وقایع حیاتی داشته است.
اولین شناسنامه ایرانی برای یک زن
اولین ایرانی که شناسنامه دریافت کرد یک زن بود. خانم «فاطمه ایرانی» در سوم دی‌ماه سال 1297 با شماره شناسنامه یک، اولین فرد مملکت در هویت معاصر ایرانی بوده است.
شناسنامه‌های اولیه تک‌برگ، در اوراق آ سه وزارت امور داخله تهیه می‌شده و به‌مرور شکل دفترچه به خود گرفته است. دفترچه‌های مربعی شکل کوچکی که جلدهای صورتی داشتند و تنها ثبت ولادت و وفات در آنها تعبیه‌شده بود.
اسناد هویتی بزرگان، سند ازدواج، شجره‌نامه سادات
از دیگر اسناد موجود در گنجینه ثبت‌احوال ایران، سند هویتی مشاهیر ادبی، علمی، سیاسی و شهدا است. سند هویت درواقع همان فرمی است که پدران ما در هنگام مراجعه به ثبت‌احوال برای اخذ شناسنامه نوزاد آن را پر می‌کنند و درواقع همان سند مادر است که توسط اداره‌های ثبت‌احوال مناطق نگه‌داری می‌شود. سندهایی که هرکدام حکایت از حضور یک فرهنگ و تمدن ناب و تکرارناشدنی در تاریخ و تمدن ایران دارد.
آخرین نوع شناسنامه، شناسنامه رایانه‌ای است که در کنار کارت ملی صادر می‌شود.
تذکر: اولین و اساسی ترین شرط برای یک سفر خارجی داشتن پاسپورت است. از همراه بردن شناسنامه،کارت ملی، گواهینامه، دفترچه بیمه و تمام مدارکی که خارج از کشورمان بی‌اعتبار است، خودداری نمایید.