تاجیکستان کجاست؟

تور تاجیکستان

درباره تاجیکستان

تاجیکستان کجاست؟

پایتخت کشور تاجیکستان شهر دوشنبه است که تا ۸۰ سال پیش دهکدهٔ کوچکی بوده. از آنجایی این شهر محل برگزاری بازارهای محلی بسیاری در تاجیکستان بوده و از دیرباز روزهای دوشنبه بازار بزرگی در آن برپا بوده؛ نام آن را "دوشنبه" گذاشتند و به خاطر نقش تجاری‌اش در تاجیکستان به عنوان پایتخت انتخاب شد. تاجیکستان از لحاظ پهناوری در بین کشورهای جهان رتبه 95ام و ازلحاظ جمعیت رتبه 98ام است. تاجیکستان سال 1370 بعد از فروپاشی شوروی مستقل شد. 

زبان کشور تاجیکستان از فارسی تا لاتین

زبان رسمی کشور فارسی تاجیکی است، اگرچه زبان روسی گستره‌ی بازرگانی و حکومتی دارد. در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز این بار خط سیریلیک (روسی) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خط‌ها از عربی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همه‌ی جمهوری‌های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آن‌ها با گذشته‌شان انجام شد. 

کاربرد زبان پارسی (دری) توسط تاجیک‌ها به دوران گسترش امپراتوری ساسانیان و متعاقباً انقراض آن به‌وسیله‌ی تازیان مسلمان برمی‌گردد که موجب شد تعداد زیادی از پارسی‌ها به آسیای میانه و حتی به چین پناه ببرند. تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان بزرگ (ازجمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد.

نخستین شاعران پارسی‌زبان زاده اینجاست، رودکی مشهور به استاد شاعران است و در روستایی حوالی سمرقند متولد شد. در نخستین سده‌های هجری، خراسان و ماوراءالنهر مهد تمدن و علوم اسلامی بودند و بزرگانی مانند ابن‌سینا و فارابی را در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته.

واحد پول تاجیکستان چیست؟

واحد پول تاجیکستان سامانی است. برای دیدن نرخ تبدیل پول تاجیکستان می توانید به وبسایت تبدیل نرخ ارز مراجعه کنید. 

فرهنگ مردم تاجیکستان

در جمهوری تاجیکستان آداب‌ورسوم پارسی در جای‌جای زندگی مردم این کشور خود را نشان می‌دهد. عید نوروز و اعیاد مذهبی مانند سایر جمهوری‌های آسیای مرکزی گرامی داشته می‌شود. با توجه به سابقه تاریخی این سرزمین، موزه‌ها، آثار باستانی و دیدنی زیادی در اطراف و اکناف این کشور وجود دارد که بازدید از آن‌ها گذشته این مرز و بوم را بیشتر معرفی می‌کند. هرچند باید گفت آن‌طور که شایسته است در حفظ و نگهداری این بناها توجه نشده و برخی از آن‌ها در طول زمان از بین رفته.

دین مردم تاجیکستان چیست؟

دین بیش از ۹۰٪ مردم تاجیکستان، اسلام است که ۹۵٪ آن‌ها سنی حنفی، ۵٪ شیعه که غالباً شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ شیعه دوازده‌امامی هستند. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می‌کنند. علاوه بر این، جوامع کوچک یهودی (مشهور به یهودیان بخارایی) از دوران باستان در شهرهای سمرقند و بخارا و به تعداد کمتر در شهرهای هرات و کابل و جاهای دیگر زیسته‌اند.

درباره جغرافیای کشور تاجیکستان:

تاجیکستان کشوری کوهستانی و سرسبز با بارندگی فراوان است که می‌تواند صادرکنندهٔ آب و برق به سایر کشورها باشد. تاجیکستان کشوری مرتفع است که رشته‌کوه پامیر آن را پوشانده است، ولی در شمال کشور، منطقه پست فرغانه وجود دارد.

در تاجیکستان بیش از ۸۰ گونه از پستانداران، بیش از ۳۶۵ گونه پرنده، ۴۹ گونه خزنده، تقریباً ۴۰ گونه ماهی و بیش از ۱۰ هزار گونه حشره زندگی می‌کنند. از جانوران این کشور می‌توان به پلنگ‌برفی، خرس، گرگ و روباه اشاره کرد. در این کشور آهو و گوسفندهای کوهی بسیاری هم زندگی می‌کنند.

جمهوری تاجیکستان به دلیل داشتن منابع طبیعی و جغرافیایی خاص ازجمله مناطق کوهستانی و جنگلی، دره‌های پهناور، رودها و چشمه‌های پراکنده و پوشش گیاهی متنوع، زیستگاه گونه‌های جانوری به‌ویژه حیوانات وحشی نادر و منحصر به فرد، پرندگان و آبزیان دارای شکارگاه‌های گوناگون است. در این سرزمین یخچال‌های طبیعی بسیاری نیز وجود دارند که از منابع آب منطقه به شمار می‌روند. همچنین رودهای باستانی پرآبی در این وادی روان‌اند که برخی از آن‌ها شامل سیردریا یا سیحون و آمودریا یا جیحون می‌باشند.

قله‌های کوهستان فان در تاجیکستان معمولاً بیشتر از پنج هزار متر ارتفاع دارند و معروف‌ترین آن‌ها قله‌های چپدره، بادخانه، ماریا، میرعلی و زندان هستند. حوزه اسکندرکول یکی دیگر از دیدنی‌های این کوهستان است که تنوع درخت و بوته‌های پیرامون آن از مهم‌ترین انگیزه‌های سفر گردشگران به این منطقه محسوب می‌شود.

جاذبه‌های گردشگری تاجیکستان

دیدنی‌های شهر دوشنبه، تاجیکستان

میدان اسب‌دوانی، باغ گیاه‌شناسی، استودیوی سینمایی و آب‌های گرم گل‌پسته (در ۱۵ کیلومتری شهر) از دیدنی‌های دوشنبه هستند. در ۲۵ کیلومتری این شهر چشمه‌های معدنی درمانی به نام شاه‌عنبری واقع شده است. آب آن در بهبود بیماری‌های بندهای استخوان، دستگاه عصبی و بیماری‌های پوستی مؤثر است. از دیگر دیدنی‌های پیرامون دوشنبه به‌ویژه در قدیم، مهمانسرای قره‌تاغ در ۵۰ کیلومتری شهر است که در زمان شوروی سالانه سه هزار نفر تعطیلات خود را در آن می‌گذراندند.

1. پارک رودکی از دیدنی‌های شهر دوشنبه تاجیکستان

در این باغ (پارک رودکی) که بر سر در آن به خط سیریلیک، "باغ رودکی " نگاشته شده، مجسمه این شاعر توانای فارسی‌گوی قرار دارد که نشان از اهمیت و توجه فراوان مردم دوستدار شعر و شاعری تاجیک است. رودکی شاعر بلندآوازه آغاز قرن چهارم هجری ایران بوده که زادگاهش در «پنج» از " رودک " "سمرقند " بود و از همین رو به رودکی معروف گشته است. رودکی در اواسط قرن سوم هجری در این روستا متولد شد و در سال 329 در همین محل وفات یافت.

2. بنای یادبود اسماعیل سامانی در شهر دوشنبه تاجیکستان

اسماعیل سامانی بنیان‌گذار دودمان سامانیان بود. وی شهر بخارا را به پایتختی برگزید و به زبان و فرهنگ ادبیات فارسی دل‌بستگی بسیار داشت و رودکی سروده‌هایی در ستایش از وی دارد. در تاجیکستان اسماعیل سامانی را بنیان‌گذار تاجیکستان برمی‌شمارند و بنای یادبود اسماعیل سامانی در دوشنبه، از نمادهای این کشور است. مهم‌ترین جایزهٔ علمی این کشور نیز به نام اسماعیل سامانی، برابر ۲ هزار دلار آمریکایی است.

همچنین بلندترین کوه تاجیکستان که تا پیش از فروپاشی شوروی قله کمونیسم نام داشت، پس از استقلال تاجیکستان به نام وی نام‌گذاری شده است.

3. منطقه حصار (قلعه حصار) از دیدنی‌های شهر دوشنبه تاجیکستان

منطقه حصار که مهم‌ترین اثر تاریخی آن "قلعه حصار " متعلق به قرن 17 میلادی است، همه‌ساله تعداد زیادی از بازدیدکنندگان و جهانگردان را در آغوش خود فرامی‌گیرد ازجمله در سال 2011 میلادی 1527 شهروند خارجی از این قلعه و دیگر اماکن تاریخی آن بازدید نمودند و 11 هزار از مردم تاجیکستان نیز برای بازدید به این شهرستان آمدند.

قلعه حصار در هفت کیلومتری سمت جنوب شهرک حصار واقع‌شده که نماد فرهنگ باستانی حدود 3 هزارساله مردم تاجیک و همزمان یکی از بناهای تاریخی آسیای مرکزی محسوب می‌شود. حصار در طول تاریخ خود نام‌های گوناگونی داشته است. برخی از این اسامی عبارت بودند از «شومان»، «حصار شومان»، «حصار شادمان» و «حصار»؛ اما امروزه از این شهر تاریخی تنها شهرکی کوچک برجای‌مانده است که شامل یک دژ مرکزی است که در کنار آن دو مدرسه و یک رباط وجود دارد.

تاریخچه این محل شهادت از آن می‌دهد که مردم در اینجا 40 هزار سال قبل به سر می‌بردند؛ اما وجود میراث فرهنگی در قالب فرهنگ مردم حصاری،  از تاریخ 3 هزارساله آن حکایت دارد.

دژ حصار بر روی تپه‌ای ساخته شده است و مانند ارگ بخارا از ورودی و 2 برج تشکیل‌شده که بنای دروازۀ ارگ هنوز پابرجای است. آخرین باری که از این دژ استفاده شد، زمان فرار و عقب‌نشینی امیر "سید عالم خان " در برابر ارتش سرخ در سال 1920 میلادی بوده است که در جریان آن قلعه مدتی تحت محاصره بود و سپس کاملاً ویران گردید.

در داخل قلعه، حوض و باغی نیز جای دارد. پله‌های بزرگ و پیش ایوان‌ها که از خشت ساخته شده‌اند به قلعه شکوه خاصی می‌بخشد ولی به‌مرورزمان این پله‌ها تخریب‌شده و از این قلعه تاکنون تنها دروازه‌های عظیم دارای پیشطاق باقی‌مانده است که هرکدام دارای دو مناره ستون‌دار می‌باشند.

این سبک معماری قرون 15-17 بوده و اکثر بناها و قلعه‌ها و دژ‌های آسیای مرکزی با این شیوه ساخته شده‌اند. در اطراف قلعه بازار و کاروانسرا قرار دارد که محل تجمع تجار و خریدوفروش کالای داخلی و خارجی بوده و یکی از بزرگ‌ترین مراکز بازرگانی و تجاری آن دوره بوده است.

در کنار این قلعه همچنین 2 درخت چنار است که دارای 500-700 سال عمر هستند. اهالی اطراف قلعه حصار مراسم عروسی خود را معمولاً در این محل برگزار می‌کنند.

• از دیگر دیدنی‌های جالب‌توجه حصار "کاروانسرای خشتین " است که از آن نیز تنها اثر اندکی تا به روزگار ما باقی‌مانده است. 
• "مسجد گنبد دار سنگین "(قرون 12-14) از دیگر آثار باستانی حصار است. علت سنگین نام گرفتن آن نیز به این دلیل است که دیوار‌های آن از سنگ ساخته شده‌اند، در بالای گنبد مسجد 4 کوزه سفالی گذاشته‌شده است که جهت بلند شدن صدا بوده است.

درمجموع قلعه حصار همراه با مسجد، کاروان‌سرا و 2 مدرسه در مساحت 86 هکتار واقع‌شده است که رودخانه‌های "کافرنهان "، "قراتاغ " و "شیرکنت " از پائین این قلعه جاری می‌شوند.

4. خواجه اوبی گرم (آب گرم خواجه) از دیدنی های شهر دوشنبه تاجیکستان

بعد از روستای هوشیاری در 42 کیلومتری دوشنبه یک جاده فرعی در سمت چپ، شمارا به خواجه آب گرم (1790 تا 1960 متری از سطح دریا) می‌رساند. تفریحگاه و استراحتگاه خواجه آب گرم از بزرگراه قابل‌دیدن نیست.

در سال 1970 یک مجتمع افتتاح شد که شامل سه غرفه‌ی بزرگ ده، شش و چهار طبقه می‌شود. آن‌ها همه‌ی وسایل موردنیاز مفید برای معالجه و اقامت راحت را دارا می‌باشند. این مجتمع توسط معمار فرانسوی ساخته شده و نمای ساختمان‌ها به‌خوبی با محیط اطراف منطبق هست. ساختمان‌ها نه‌تنها آمیزه‌هایی منطبق با طبیعت هستند بلکه چشم‌اندازهای زیبا از قلّه‌ها و سراشیبی‌های مقابل را برجسته‌تر کرده‌اند.

مادّه‌ی اصلی معالجه در این تفریحگاه آب‌معدنی است. نیتریک-سیلیس، شور، هیدروکربنات، سولفات سدیم، کلسیم و... عناصر تشکیل‌دهنده‌ی آب هستند.

دمای آب 45 تا 66 درجه سانتی‌گراد برای حمام کردن مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر لیتر از آب محتوی نیم گرم از نمک حل‌شده است. چشمه‌های آبگرم معدنی خواجه آب گرم زمان زیادی است که شناخته شده‌اند. آن‌ها از منطقه‌ی گسلی و محلّ تلاقی سنگ خارا‌های قرمز سرچشمه می‌گیرند. در مساحتی حدود 400 متر نزدیک به 40 چشمه وجود دارد که در آنجا 7 چاه حفرشده است. چنین ترکیبی از آب را فقط در شامونی فرانسه می‌توان یافت.

دیدنی های شهر پنجکنت، تاجیکستان

پنج‌کنت (پنجکنت) یکی از مهم‌ترین مراکز باستانی آسیای مرکزی است که از نفوذ هنر ایرانی حکایت می‌کند. این شهر باستانی که اکنون از مراکز طراز اول مطالعات باستان‌شناسی و هنری آسیای مرکزی به شمار می‌رود و در ۵۶ کیلومتری شرق سمرقند واقع‌شده است. در زمان ساسانیان مرکز مهم بازرگانی و سوق‌الجیشی سرزمین سغدیان به شمار می‌رفت. در قرن ۸-۵ م این شهر از رونق فراوانی برخوردار بود.

ویژگی بارز آثار هنری کشف‌شده در پنجکنت، تاریخی بودن آن‌ها و رابطهٔ ساختاریشان با معماری است. این آثار به‌صورت نقاشی‌های دیواری، چوب‌های کنده‌کاری‌شده و مجسمه‌های گِلی به‌جای مانده است.

1. نقاشی‌های دیواری پنجکنت

در میان آثار هنری کشف‌شده در پنجکنت، نقاشی در جایگاه نخست قرار دارد. در این شهر بیش از پنجاه مکان از زیر خاک بیرون آمده که دیوارهایشان قبلاً انباشته از نقاشی‌هایی با موضوعات متعدد بوده است. نقاشان پنجکنت روی موضوعات گوناگونی کار کرده‌اند. این موضوعات را می‌توان در چهار گروه «مذهبی»، «حماسی»، «عامیانه» و «زندگی روزمره» دسته‌بندی کرد. در نقاشی‌های حماسی پنجکنت تصاویری از قهرمان‌های شاهنامه مانند رستم، سیاوش، گردآفرید و غیره را می‌توان مشاهده کرد. (یکی از این نقاشی‌های تالار ۴۱، تجسم کامل هفت‌خان رستم است که چند قرن بعد از آن شرح مبسوط آن را در شاهنامه می‌توان دید).

نقاشی‌های دیواری پنجکنت در ساختمان‌های عمومی (پرستشگاه‌ها) و در منازل شخصی ساکنان شهر پیدا شده است. این نقاشی‌ها با رنگ‌های سریشمی گیاهی اجرا شده است. رنگ‌های قرمز با غلظت‌های مختلف از زمین‌های دارای مواد آهنی و رنگ‌های زرد از اُخرا تهیه شده. رنگ آبی لاجوردی از لاجورد به‌دست‌آمده و برای رنگ سفید از گچ‌وخاک رس استفاده‌شده است. رنگ سیاه از استخوان سوخته و زغال تهیه‌شده، گاهی هم از دوده استفاده شده است. رنگ‌های فسفری، زرنیخ و شنگرف هم به‌کاررفته است.

2. پیکره‌ها و نقش برجسته‌های چوبی و گلی

بیشتر این آثار به‌صورت کنده‌کاری روی چوب است. تعداد محدودی مجسمهٔ گلی و نقش‌برجستهٔ روی گل نیز در پنجکنت به دست آمده است. کنده‌کاری روی چوب در پنجکنت فقط در مکان‌هایی به دست آمده که پس از نیم‌سوز شدن در شعله‌های آتش، به علت فروریختن سقف بر روی آن‌ها، خاموش شده و کاملاً نسوخته‌اند. کنده‌کاری‌های پنجکنت به دو صورت نقش و نگار و پیکره است. در میان پیکره‌ها می‌توان ترکیب‌بندی‌ها و تصاویر منفرد را از هم تفکیک کرد، حکاکی‌های نقش‌برجسته تقریباً پیکرتراشی کامل‌اند. تقریباً در تمام مکان‌های پذیرایی ویران‌شده براثر آتش‌سوزی، بقایای کنده‌کاری روی چوب به دست آمده است. کنده‌کاری‌ها چون از ابتدا در داخل ساختمان بوده‌اند، با نقاشی‌های دیواری ترکیب هماهنگی پیداکرده‌اند؛ اما بین مجسمه‌های گلی و سبک دوم نقاشی نقطهٔ مشترکی نمی‌توان یافت. مجسمه‌های گلی بیشتر به نقاشی‌های متعلق به سبک اول پنجکنت نزدیک‌اند.

3. مقبره رودکی، پنجکنت تاجیکستان

به دنبال کشفیات صدرالدین عینی آرامگاه رودکی در نیمهٔ قرن بیستم از روی شواهد مندرج در تذکره‌ها و تواریخ نوشته‌شده از سمرقند پس از مدتی گم‌گشتگی شناسایی شد؛ و استخوان‌های وی که نشانهٔ کوری هم در آن بود یافته‌های عینی را تثبیت کرد. در پی آن بقعه‌ای شبیه به آرامگاه عطار بر بالای گور وی ساخته شد که هم‌اکنون در روستای بنج‌رودک یا پنجکنت در ۱۷۰ کیلومتری شمال شهر دوشنبه و در خاک جمهوری تاجیکستان قرار دارد. بقعهٔ آرامگاه رودکی دارای پلانی هشت‌ضلعی و گنبدی دایره‌ای شکل در بالای آن است.

تفریحات زمستانی در تاجیکستان 

پیست اسکی Complex Safed Dara اگر در زمستان عازم تاجیکستان هستید یکی از بهترین گزینه‌هاست. مرکز تفریحات زمستانی و اسکی دارا یکی از مجهزترین مراکز تفریحی تاجیکستان است. این  تفریحگاه در ارتفاع 2200 متری از سطح دریا قرار داره.