مقبره مقدس تم سنیتی

بنای مقبره

در روستاى تم سنیتى قشم و در جوار منطقه توریان، بقعه پیر واقع شده که بناى موجود نیمه مخروبه آن در همین حالت هم بسیار زیبا و چشم‌نواز است. بنای مقبره دارای پلانی چهار ضلعی است که از خارج به هشت ضلعی تبدیل و به گنبد ختم می‌شود.  بناى موجود با گنبد کروى ضربى در نماى ظاهر نشان از فرم معمارى دوره سلجوقیان دارد. شاید در کمتر نقطه‌ای از ایران بتوانید مشابه این گنبد را پیدا کنید، زیرا جنس گنبد بنا از مرجان‌های دریایی است و از داخل نیز با آهک صدفی اندود شده است. داخل مزار 8 گوشه دارد و هر گوشه تاقچه‌بندى شده  است. گرداگرد گلوگاه گنبد، گچبرى‌هاى گوشواره‌هاى زیبا از جنس ساروج به چشم مى‌خورد.  آنچه از شواهد و قرائن پیداست در چهار طرف بنا سازه‌هایی وجود داشته که امروزه تخریب شده‌اند.

بنا با مصالح قلوه و لاشه سنگ و ملات ساروج ساخته شده که شیوهاى پارتى ـ ساسانى است. ورودى مزار، درى کوتاه و تنگ و کوچک است و مرقد پیر در سطح پایین‌تر از زمین قرار گرفته که نشان دهنده این است که شاید پیش از دوره سلجوقیان و قبل از زمانى که پیر را در آنجا به خاک بسپارند، این بنا معبد مهرى و محل نیایش بغ مهر یا میترا بوده باشد.

قبرستان تم سنیتی

درب کوتاه بقعه پیر؛ رو به گوستانى وسیع و باصفا باز مى‌شود که بر روى مزارهاى آن گل کاکتوس کاشته‌اند. بوته‌هایى که از حدود آبان‌ماه تا اردیبهش‌ماه هر سال غرق گل‌هاى سرخ رنگ و زیبا هستند. این قبرستان از دوران‌هاى مختلف اسلامى به جا مانده‌ است. روى سنگ گورها انواع خطوط اولیه اسلامى (از جمله خط کوفى) و خطوط دوران پیشرفته و هنرى خطوط اسلامى ـ مثل نسخ و ثلث ـ بسیار مرغوب از سده 9 تا 11 هجرى به چشم مى‌خورد که اکثراً در اثر خوردگى به وسیله آب باران در حال انهدام‌اند یا منهدم و خراب شده‌اند.

اگر شما هم جزو افراد کنجکاو و تیزبین باشید با کمی پیاده‌روی در اطراف این آرامگاه و قبرستان دچار شگفتی فراوانی می‌شوید زیرا با یک نگاه اجمالی می‌توانید تعداد زیادی تکه‌های سفال  را از دوره‌های مختلف تاریخی مشاهده کنید.

بنای مقدس

این مکان ارزش و احترام خاصی بین مردم روستا دارد، آنقدر که دور تا دور آن را قبرهای بسیاری از دوران مختلف تا امروزه پوشانده است.
در داخل اتاق مقبره تلی از خاک دیده می‌شود که روی آن یک پارچه سبز رنگ کشیده شده است که بیانگر اعتقاد اهالی روستا به تدفین شخصی بزرگ و احتمالا امامزاده در این محل است.