سرزمین هزار چشمه ایران در خطر انقراض

منطقه سردسیری دشت راق با میانگین ارتفاع 2800 متر از سطح دریا و با مساحتی بالغ بر 100 هزار هکتار و با پوشش گیاهی متنوع همچون جاشیر، چویل، لاله واژگون، تره کوهی، کارده، پونه کوهی، چوک، خرکول، بیلهر، قارچ، ارزن،گینه شلال، بیشک، شهن و ده‌ها گونه دیگر در 80 کیلومتری دهدشت و 60 کیلومتری یاسوج قرار دارد.

این منطقه زیبا و دل‌انگیز از شمال به میان تنگان و زنگوا، از جنوب به دیلگان و نرماب، از شرق به چنار و از غرب به رودخانه سادات منتهی می‌شود.

* دشت راق سرزمین هزار چشمه

وجود چشمه‌های کم‌شمار، پوشش گیاهی متراکم و متنوع و مناظر بکر و کم نظیر دشت راق را به یکی از سحرانگیزترین مناطق استان کهگیلویه و بویراحمد تبدیل کرده و تعدد چشمه‌ها در این منطقه چنان است که هر جا قدم بگذاری چشمه‌ای در زیر پا جاری است.

این منطقه از لحاظ تقسیم‌بندی جغرافیایی جزو شهرستان بویراحمد بوده ولی از گذشته‌های دور تاکنون به عنوان ییلاق عشایر و دامداران طوایف سادات امام‌زاده علی و میر سالار کهگیلویه محسوب می‌شود.

زیبایی مثال‌زدنی دشت راق بیش از هر چیز مرهون پوشش متراکم گیاه جاشیر بوده که گیاه غالب این منطقه است و در فصل بهار مانند فرشی سبز بر گستره دشت راق کشیده می‌شود.

دشت راق زیبا گرچه همه ساله با دست گشاده و روی باز همگان را به سوی خود می‌خواند و با خوان گسترده و پرنعمت میزبان میهمانان خوانده و ناخوانده است ولی آدمیان مثل همیشه نمک ناشناسی کرده و با حرص تمام تیشه به ریشه طبیعت دشت راق زده‌اند و بسیاری از گونه‌های گیاهی این منطقه را یا مثل ارزن و شهن تا مرز انقراض رسانده‌اند و یا به مانند جاشیر حریصانه برداشت می‌کنند که اگر چاره‌ای اندیشیده نشود تا مرز نابودی این گیاه به پیش می‌روند.

همین تاراج‌ها در طبیعت دشت راق در حالی صورت می‌گیرد که هیچ گونه جاده‌ای در این منطقه کشیده نشده و اگر غیر از این بود تاکنون چیزی جز تلی از خاک و سنگ از این منطقه بر جای نمانده بود.

* احداث جاده، مرگ دشت راق را در پی دارد

به هرحال عدم وجود جاده در این منطقه از جهات زیادی به نفع اکوسیستم دشت راق بوده و اگر مسئولان قصد حفاظت و حمایت از منابع طبیعی و محیط زیست این منطق را دارند در وهله نخست و بدون هیچ گونه ملاحظه‌ای باید از احداث جاده در این مسیر جلوگیری کنند.

ناگفته نماند چند صباحی است که زمزمه‌هایی در ارتباط با احداث جاده عشایری در دشت راق برای تردد آسان‌تر عشایر به منطقه به گوش می‌خورد و این در حالی است که اکثر عشایر احداث جاده را به منزله تخریب کامل دشت راق می‌دانند و می‌گویند ما بقای دشت راق را به تردد سخت خود ترجیح می‌دهیم.

به هر حال تجربه بر همه ما ثابت کرده که هر جا لاستیک خودرو وارد شده نتیجه‌ای جز تخریب و انقراض به دنبال ندارد و اگر مسئولان قصد دارند از انقراض گونه‌های گیاهی این منطقه حفاظت کنند باید از احداث جاده در این منطقه جلوگیری شود.

*لزوم نظارت بر برداشت جاشیر در دشت راق

بنا به گفته عشایر و نیز کارشناسان میزان تراکم گیاه جاشیر که به عنوان گونه غالب و شاخص دشت راق شناخته می‌شود به طرز نگران کننده‌ای کاهش یافته و به دلیل ازدیاد برداشت هر ساله بخشی از این منطقه از جاشیر تهی می‌شود.

و همه این تراژدی‌ها از آن‌جا ناشی می‌شود که هیچ‌گونه نظارتی بر کم و کیف برداشت گیاه جاشیر توسط دامداران و عشایر وجود ندارد و بدین‌گونه است که هر ساله دشت راق بخشی از وجود خود در اثر زیاده خواهی‌ها و البته بی‌توجهی مسئولان را از دست می‌دهد.

آن‌چه مشهود است این که نسل گونه‌هایی از جمله ارزن، شهن و بیشک دشت راق در حال انقراض کامل است و با برداشت‌های بی‌رویه‌ای که از جاشیر آن می‌شود سرنوشتی جز انقراض پیش روی آن نیست و حال نوبه مسئولان است که همت کنند و از بروز این مسئله جلوگیری کنند.

در پایان انتظار می‌رود که بیش از آن‌که طبیعت زیبا و دلربای دشت راق در معرض نابودی کامل قرار گیرد و نیز برای جلوگیری از تاراج گونه‌های گیاهی موجود در این منطقه به فکر حفاظت جدی و با برنامه از آن‌ها باشیم تا نسل‌های آینده نیز از زیبائی‌های این منطقه بهره ببرند.

منبع:خبرگزاری فارس