معرفی مجموعه وکیل شیراز

تورهای داخلی

بازار وکیل و تاریخچه بازار:

بازار وکیل شهر شیراز یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است. این بازار، که به فرمان کریم خان زند (۱۱۷۲ - ۱۱۹۳ ه. ق) ساخته شده، اکنون در مرکز شهر شیراز (شرق میدان شهدا) قرار دارد. (مسجد و حمام تاریخی وکیل نیز در کنار این بازار قرار دارند). بازار طویل خوش طرحی که از بهترین آثار کریم خان زند است و پس از گذر سال‌ها هنوز پابرجا و تماشایی است. به نظر می‌رسد شهریار زند پس از ملاحظه بازار قدیمی لار (از آثار زمان شاه عباس) طرح آن را در شیراز ریخت. تمام کارهای بازرگانی، خرید و فروش کالاهای داخلی و خارجی و مبادلات پایاپای، صدور یا دریافت حواله و صرافی‌ها همگی در حجره‌های این بازار انجام می‌گرفته. در واقع بازار وکیل مانند قلب واقعی شیراز بوده و تمام امور بازرگانی در آنجا به جریان می‌افتاده‌ است.

ویژگی‌های بازار وکیل شیراز:

این بازار از نزدیکی دروازه اصفهان تا مدخل بازارهای قدیم امتداد دارد. حجره‌های این بازار، شامل سکوی پهن در طرفین و ۷۴ دهانه طاق‌های بلند و متناسب است. پیشتر، چهار سوق بلندی در میان این حجره‌ها قرار داشته که بازارهای فرعی، غربی و شرقی آن را قطع می‌کرده است. این بازار از مصالح گچ، آجر و آهک بر روی تخته سنگ‌های تراشیده شده ساخته شده. سقف چهار سوق که از چهار طرف آن چهار بازار منشعب می‌شود بسیار بلند و با سبک ساختمانی گیرایی ساخته شده است. 

قسمت‌های مختلف بازار وکیل نامشان را از محصولات‌شان می‌گرفتند. مانند: بازار بزرگ که انواع کالاها در آن یافت می‌شد. بازار بزازان، بازار بلورفروشان، بازار خیاط‌ها، بازار کلاهدوزها، بازار سراج‌ها و بازار شمشیرگرها.

بازار وکیل  چرا خاص است؟

بازار وکیل نیز به ثبت آثار ارزشمند ملی ایران رسید. از آن روز  اداره کل حفاظت آثار باستانی ایران در حفاظت از آن کوشش بیشتری به کار برد. فرصت‌الدوله شیرازی، در آثار عجم، درباره این بازار چنین می‌نویسد: این بازار از نزدیکی دروازه اصفهان تا مدخل بازارهای قدیم امتداد دارد و مشتمل بر حجره‌هایی با سکوی پهن در طرفین و ۷۴ دهانه طاق‌های بلند و خوش تناسب بوده‌ است و چهار سوق بلندی در میان آن قرار داشته که بازارهای فرعی، غربی و شرقی آن را قطع می‌کرده است. مصالح ساختمانی این بازارها گچ و آجر و آهک بوده که روی پایه‌هایی از تخته سنگ‌های تراشیده قرار گرفته‌ است. سقف چهار سوق، که از چهار طرف آن چهار بازار منشعب می‌شود، بسیار بلند و با سبک ساختمانی دلپسندی بنا شده‌ است.

او در ادامه درباره این بازار چنین می‌نویسد:

بازار وکیل یکی از بازارهای مرحوم کریم خان وکیل است. شالوده‌های آن از سنگ‌های بزرگ ساخته شده و در وسط بازار چهارسوئی است که سقفش بسیار بلند و طرازش دلپسند است. کمتر بازاری در ایران بدین اسلوب و بنیان دیده می‌شود. یک بازار بزرگ تا برسد به چهارسوی مذکور چهل و یک طاق است، آن را بازار بزازان گویند از هر گونه اقشمه و امتعه دارد. سمار و بلورفروش و خیاط و غیره نیز در آن هست. بازار دیگر چهل و شش طاق است آن را بازار کلاهدوزان نامند از کلاهدروز و اصناف دیگر دارد مع بسیاری از صرافان. بازار دیگر ده طاق است که در آن تمام سراج و ترکش‌دوزاند. در وسط بازار اول که بازار بزازان باشد نیز بازاری است یازده طاق در آن جماعت شمشیرگرانند. درب این بازار منتهی می‌شود به درب مسجد وکیل... بازار وکیل در هنگام امتداد خیابان زند از طرف شهرداری شکافته شده به طوری که امروز خیابان زند عمود بر آن و از نزدیک چهار سوق بازار می‌گذرد.

مسجد وکیل کجاست؟

مسجد وکیل شیراز در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز این شهر قرار دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه است که از لحاظ هنری و معماری اهمیت چشمگیری دارد. این مسجد به دستور کریم خان زند ساخته شد. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است. شبستان جنوبی با ستون‌های سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصه‌های معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که ۴۸ ستون سنگی یکپارچه دارد.

این شبستان حدود 5 هزار متر مربع مساحت دارد و منبر چهارده پله‌ای یکپارچه از سنگ مرمر از زیبائی‌های قسمت شبستان است. می‌گویند این سنگ به فرمان کریم خان از مراغه به شیراز آورده شد. در سمت شمال مسجد، طاق بلند و مهمی ساخته شده که به طاق مروارید معروف است و در دور این طاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سوره‌های قرآن به صورت هلالی نوشته شده.

مسجد وکیل شیراز چرا خاص است؟

این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی را در پیوند دین و دنیا، به وجود آورده‌ است. کاشی‌کاری صحن و ایوان‌های شمالی و جنوبی نیز بسیار زیبا و از انواع هفت رنگ و معرق است. مسجد وکیل در سفرنامه به سوی اصفهان پیرلوتی این گونه معرفی شده‌ است: «امروز خوشبختانه موفق شدم وارد مسجد کریم خان شوم. بی‌شبهه اگر مدتی در اینجا بمانم به همه محل‌هایی که ورود به آن‌ها اکنون به طور کامل برایم ممنوع است، وارد می‌شوم. مردم این شهر نسبت به من بسیار ملایم و مهربانند. خطوط و نقوش معماری مسجد، ساده و بی‌آلایش است، ولی در همه جا، میناکاری و رنگ‌های سبز و قرمز دیده می‌شود و این تجمل به حد افراط رسیده‌ است هیچ قسمتی از دیوار را نمی‌توان یافت که به دقت میناکاری نشده باشد. اکنون در کاخی لاجوردین و فیروزه فام هستیم.» بنای مسجد وکیل در پروژه مستند زندیه به طور کاملا دقیق و با جزییات کامل به شکل سه بعدی شبیه سازی شده است .

حمام وکیل کجاست؟

همانطور که گفتیم حمام وکیل شیراز در دوران زندیه به دستور کریم خان زند ساخته شد. این حمام در قلب شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای زمان زندیان، همچون بازار وکیل و مسجد وکیل جای دارد. بخشی به‌ نام شاه‌نشین از بخش‌های دیدنی این حمام  است که ویژه شاه بوده‌. این بنا با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

حمام وکیل چرا خاص است؟

پیشرفته‌ترین اصول معماری در حمام وکیل به کار گرفته شده. برای نمونه، درآیگاه (ورودی) حمام کوچک است و با شیبی ملایم به هشتی ورودی، که پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد، می‌رسد. ورودی‌ رختکن زاویه‌دار ساخته شده و همه این ملاحظات برای این بوده‌ که از ورود سرما به داخل و از خروج گرما به خارج از حمام جلوگیری شود.

در حمام وکیل چه می‌بینیم؟

سربینه حمام یک هشت ضلعی منظم است و هشت ستون یک پارچه سنگی در وسط سقف گنبدی قرار گرفته‌ است. گرم‌خانه با سنگ‌فرش پوشیده شده‌.نکته قابل توجه اینجاست که زیر این سنگ‌فرش‌ها دالان‌های کم‌عرض و باریکی ساخته شده که هوای گرم و بخار آب در آن جریان یافته و حمام زودتر گرم می‌شود. در جنوب گرم‌خانه، خزینه‌ای قرار دارد که دو دیگ بزرگ برای گرم کردن آب داشته‌ است. در دو طرف محوطه گرم‌خانه، دو شاه‌نشین و در دو طرف خزینه دو حاکم‌نشین ساخته شده‌ است. در وسط هر حاکم‌نشین نیز حوضی از سنگ مرمر دیده می‌شود. در زیر گنبد نقوش آهک‌بری زیبایی است که داستان‌های آن‌ها از مذهب، سنت، علائق و رویاهای مردم این دیار سرچشمه می‌گیرد.

منبع: ویکی پدیا