تالاب کانی برازان، مهاباد

تاکنون بیش از 83 تالاب مهم در سطح کشور شناسایی شده و مورد حفاظت قرار گرفته‌اند و بیش از 25 تالاب ایرانی نیز در فهرست سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. ازاهمیت اقتصادی و طبیعی تالاب‌ها می‌توان به حفظ ذخایر ژنتیکی از جمله ماهیان، پناهگاه حیات وحش و بخصوص پرندگان، تأمین آب جهت استفاده‌های متعدد، محل پرورش آبزیان، کمک به پاکی و لطافت اقلیمی و کاربرد‌های متعدد توریستی و اکوتوریستی اشاره کرد.

تالاب کانی برازان در جنوب دریاچه ارومیه در مسیر میاندوآب - نقده قرار گرفته است. تالاب کانی برازان در حومه شهرستان مهاباد و در حوزه اکولوژی جنوبی دریاچه ی ارومیه قرار دارد این تالاب با وسعت 907 هکتار جزء زیباترین تالابهای غرب ایران به شمار می رود و وجود انواع پرندگان بومی و مهاجر و... جذابیت آنرا دو چندان نموده است.

آب این تالاب از رودخانه مهاباد تامین شده و این رودخانه که از سد مهاباد جاری می شود پس از سیراب کردن تالاب کانی برازان راه خود را به دریاچه ارومیه ادامه میدهد. این تالاب از مهمترین زیستگاههای استان آذربایجان غربی بوده و به لحاظ  گوناگونی و فراوانی گونه های زیستی جای داده در خود رتبه اول را در این استان داراست و به همین دلیل به عنوان اولین سایت پرنده نگری ایران نیز انتخاب شده است. همچنین در بین پرنده نگران ایرانی نام بهشت پرندگان ایران را به خود اختصاص داده و از اهمیت خاصی برخوردار است.

از جمله تالاب‌های مهم ایران که کمتر به آن توجه شده است می‌توان به تالاب کانی برازان در شمال شهرستان مهاباد و غرب شهرستان میاندوآب در آذربایجان غربی اشاره کرد. برای سفر به این منطقه که یکی از بهترین سایت‌های پرنده نگری کشور است، بهترین زمان اوایل دی​ماه تا اواسط بهمن ماه است که سیل پرواز پرندگان مهاجر از اقصی نقاط مناطق شمالی به این منطقه آغاز می‌شود ولی در فصول دیگر نیز سرسبزی و طراوت مخصوص به خود را دارد که در کمتر جای کشور نظیرش را خواهید یافت. 

به نظر می‌رسد اهالی روستا شبانه روزی از تالاب و پرنده‌های آن محافظت می‌کنند و به سختی با متخلفان و شکارچیان غیرمجاز نیز برخورد کرده و یک نیروی مردمی مفید برای حفاظت از سرمایه‌های طبیعی خود را تشکیل داده‌اند. روستا‌های کردنشین قره داغ و خورخوره با مردمی خونگرم و صمیمی پذیرای دوستداران محیط زیست هستند.

حیات وحش

بخش جنوبی تالاب در دامنه کوه قره داغ (سیاه کوه) واقع گردیده و کوه مذکور و تپه بابا‌حیدر بر آن مشرف هستند. به دلیل موقعیت توپوگرافی و وجود توده‌های نی‌زار، پذیرای بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله گونه در خطر انقراض اردک سر‌سفید و گونه‌های حمایت‌شده اردک مرمری، پلیکان، قو، فلامینگو، حواصیل عقاب تالابی و همچنین سایر پرندگان همچون انواع غاز، انواع مرغابی، آنقوت و... می‌باشد.

یکی از مهمترین ارزش های این تالاب زیست پرندگان آبزی و کنار آبزی در آن است که از این طریق جذابیت و آرامش مثال زدنی را برای علاقمندان به طبیعت فراهم آوره است و بر اساس آخرین بررسی ها تعداد 75 گونه پرنده متعلق به 11 خانواده در این تالاب شناسایی شده و با احتساب گونه های خشکی زی  این تعداد به بیش از 180 گونه می رسد که همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می کند.

تعدادی از گونه های مهم پرندگان این تالاب عبارتند از: اردک سر حنایی، اردک ارده ای، اردک تاج دار، تنجه، گیلار، فیل وش، آن قورت، انواع کاکایی، زرد پر تالابی، فلامینگوgreater flamingo، چنگر coot، اردک بلوطیferruginous duck،اردک سر سفید white headed duck، حواصیل خاکستری gray heron، پرستوی دریایی tern، اردک مرمری marbled duck، باکلان کوچک  pygmy cormorant، پلیکان سفید white pelican، چوب پا  black winged stilt، کشیم بزرگ great crested، grebe، کشیم کوچک، عروس غازd breasted goose و...

کویرها و بیابان های ایران