اورامان، روستایی که بدون لوله‌کشی‌آب شهر شد

اورامان کجاست؟

روستای اورامان در شمال غرب کشور، استان کردستان قرار دارد. این منطقه به دلیل گویش‌های مختلف مردم در آن نام‌های مختلفی دارد از جمله:  اورامانات یا هورامان، اورامان، هورامان تخت و اورامانت تخت. درواقع اورامان بخش مشترک بین کشورمان با کشور عراق است. این روستا از غرب به عراق و از شمال به مریوان منتهی می‌شود. همچنین از شرق آن سنندج و جنوبش کامیاران قرار دارد. 

تاریخ اورامان

روستای اورامان قدمتی دیرینه در تاریخ دارد.  وجود آثار و بقایای آتشکده‌های فراوان در اطراف آن نشان دهنده زرتشتی بودن مردم این منطقه پیش از ورود اسلام است. گفته می‌شود دلیل اینکه این منطقه را اورامان تخت می‌گویند، حکمرانی فرمانراوایان محلی در گذشته بر آن بوده است. به همین دلیل نام اورامان تخت یعنی مرکز سلطنت را به آن داده‌اند. به روایتی دیگر اورامان در گذشته‌های دور شهری پرجمعیت بوده که به عنوان مرکز حکومت اورامی‌ها در این منطقه استفاده می‌شده است.

فاصله سنندج تا اورامان

برای رفتن ب اورامان باید راه سنندج، مرکز استان کردستان را پیش بگیرید. فاصله سنندج تا اورامان حدود 150 کیلومتر است که می‌توانید آن را تقریبا 3 ساعته طی کنید. شاید این مدت زمان به نظرتان طولانی بیاید. اما باید توجه کنید که در فاصله سنندج تا اورامان با جاده پر پیچ و خم و پر فرازو نشیبی مواجه می‌شوید. در این جاده علاوه بر لدت بردن زیبایی‌های طبیعت باید با احتیاط رانندگی کنید.

چرا اورامان خاص است؟

معماری خاص این روستا که بر اساس انطباق با طبیعت اطرافش یعنی کوهستان شکل گرفته؛ از دلایل زیبایی و خاص بودن آن است. خانه‌های روستای اورامان استان کردستان نیز مانند ماسوله گیلان به صورت پلکانی ساخته شده‌اند. جالب است بدانید خانه همه مردم به یک شکل نیست و برحسب نوع معیشتشان، خانه کشاورزان، دامداران و باغ داران متفاوت است.

جاهای دیدنی اورامانات

جاهای دیدنی اورامانات به معماری خاصش منتهی نمی‌شود. بلکه موقعیت جغرافیایی آن و طبیعت اطرافش نیز از جاهای دیدنی اورامانات هستند. اورامانات که در دل جنگل‌های بلوط زاگرس قرار گرفته پوشش گیاهی و جانوری متنوعی دارد. در کنار دشت‌ها و مراتع سرسبزش که محل دامداری اهالی روستاست، گذر دو رودخانه سیروان و لیله از این منطقه بر زیبایی آن افزوده است. این دو رودخانه در نزدیکی عراق به هم می‌پیوندند.

چشمه آب معدنی بل

این چشمه آب معدنی در منطقه اورامان، در مرز دو استان کردستان و کرمانشاه قرار گرفته است. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم بین روستای ناو استان کردستان و روستای هجیج استان کرمانشاه و در کنار رودخانه سیروان می‌توانید آن را پیدا کنید. کیفیت آب این چشمه به قدر خوب است که در کنارش دو کارخانه تولید آب معدنی ساخته شده است.

مقبره پیر شالیار

علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، از دیگر جاهای دیدنی اورامانات مقبره پیر شالیار است. درباره اینکه پیر شالیار که بوده دو روایت وجود دارد:

1. پیرشالیار فرزند جاماسب، یکی از رهبران و مُغان آیین زردشت بوده که در اورامان زندگی می‌کرده.

2. سید مصطفی عریضی که در سال 535 هجری در هورامان تخت بدنیا آمده و در سال 610 هجری وفات کرده و مقبره‌اش در اورامان است. او از از مریدان شیخ عبدالقادرگیلانی بوده و پس از اینکه کاملاً راه و رسم طریقت را یاد می گیرد به زادگاه خود ابزمی‌گردد. می‌گویند هنگام خداحافظی شیخ عبدالقادر گیلانی به او می‌گوید برو پیش الله یارت و این جمله بعد از مدت‌ها تکرار در زبان محلی به پیش اله یار و بعد از آن به پیشالیار تغییر می‌کند.

برای پیر شالیار هر ساله نیمه بهار و نیمه زمستان مراسمی در 3 روز انجام می‌گیرد. یکی از جاهای دیدنی اورامانات در بهار و زمستان این مقبره است. زیرا شرکت در مراسم پیرشالیار تجربه‌اینو برایتان خواهد بود. در این مراسم کارهایی چون قربانی کردن گاو و گوسفند، دف‌نوازی و رقص عرفانی و پخش نذورات، مراسم تبرک تسبیح و کفش پیر و پخت نوعی نان و در نهایت رفتن به زیارت مزار پیر انجام می‌گیرد.

قلعه اورامان

در بالای کوهی در اورامان تخت قلعه‌ای وجود دارد که در گذشته نقش حفاظتی و نظامی داشته است. قلعه اورامان در مواقع بحرانی و هجوم اقوام بیگانه استفاده می‌شده و به دلیل صعب‌العبور بودن و غیرقابل تسخیر شدن اهمیت زیادی داشته است. این قلعه بارها در طول تاریخ مورد هجوم اقوام مختلفی قرار گرفته و ساکنان اورامان آن را تعمیر کرده‌اند. حتی زمان صفویان و حمله عثمانی‌ها به ایران این قلعه برای حفاظت استفاده شده است. در کنار آن آب انبارهای اصولی برای تامین آب قلعه ساخته شده است.