درباره غار باستانی کرفتو (کردستان)

تورهای داخلی

غار کرفتو کجاست؟

کَرَفتو (به کردی: ئه‌شکه‌وتی که‌ره‌فتو، Eşkewti ) نام یکی از غارهای مهم ایران و از بزرگترین غارهای باستانی ایران است. این غار در فاصله 70 کیلومتری شمال‌غرب شهر دیواندره و ۹۰ کیلومتری شهر باستانی سقز، در نزدیکی روستای یوزش‌باش کندی، استان کردستان قرار دارد و از جاذبه‌های گردشگری این استان به حساب می‌آید. این غار در ارتفاعی بیش از 100 متر از سطح زمین قرار دارد که برای رسیدن به آن باید بیش از 180 پله را طی کرد. دالان طبیعی غار بیش از 600 متر و ارتفاع سقف آن از 1 تا 12 متر متفاوت است.

چرا غار کرفتو خاص است؟

در قسمت جلوی غار کرفتو، چهارطبقه معماری صخره‌ای و دست‌کن ایجاده شده. یکی از زیباترین بخش‌های معماری غار، طبقه سوم آن است. در این طبقه اتاق‌ها با دقت تراشیده و کنده شدند. فرم خاص سقف‌ها و تزئینات آن‌ها در پنجره‌ها و نورگیرهای اتاق‌ها نیز بسیار دیدنی است. کتیبه‌ای یونانی بر سر در یکی از اتاق‌های طبقه سوم این غار وجود دارد که از این غار به عنوان معبد هراکلس نام برده‌ است. جمله «این خانه هراکلس است، هر کس در آن وارد شود در امان است» سر در آن کتیبه حک شده است. وجود این کتیبه سبب شده تا برخی بر این عقیده باشند که احتمالا این غار مدتی به صورت موقت مورد سکونت سلوکیان قرار گرفته است. ستون فقرات غار، نزدیک به 750 متر طول دارد که در این مسیر پر پیچ و خم دهانه‌ها و دالان‌های گوناگونی منشعب می‌شود و به همین دلیل تاکنون کسی قادر به شناسایی تمامی این مسیرها و تهیه نقشه کامل از آن نبوده است.

در غار کرفتو چه می‌بینیم؟

معماری غار

در معماری این غار علاوه بر ایجاد اتاق‌ها و راه‌روهای عبوری، سعی شده تا اتاق‌ها به هم مرتبط باشند. نورگیرهایی به سمت بیرون تعبیه شده‌اند و بر دیوارهای غار در بعضی از اتاق‌ها نقوشی به صورت مجزا از حیوانات، انسان و گیاه حکاکی شده‌ است. به دلیل ریزش‌هایی که در اثر گذشت زمان در صخره‌های بیرونی در پیرامون دهانه ورودی، در مجموعه معماری صخره‌ای ایجاد شده است، تعداد اتاق‌ها و راهروهای موجود در کلیه طبقات به روشنی قابل تشخیص نیست. غار باستانی و زیبای کرفتو به سبب داشتن معماری منحصر به فرد و بی‌نظیر صخره‌ای همیشه مورد توجه بوده و با شماره 330 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

تاریخچه غار

با توجه به پژوهش‌های به عمل آمده، در دوران میان‌زیستی کرفتو در زیر آب بوده‌است و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شده‌است. غار کرفتو از غارهای آهکی و طبیعی است که در ادوار مختلف تغییرات و دگرگونی‌های عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن به وجود آمده‌ است. در حال حاضر طول غار حدود ۷۵۰ متر است و راه‌های فرعی متعددی از آن منشعب می‌شود. این غار در سال ۱۳۷۹ گمانه زنی شد و با بررسی‌های باستان‌شناختی در محوطه بیرون و داخل غار آثاری از دوران‌های مختلف به دست آمد. کشف تراشه‌ای سنگی در طبقه چهارم و محوطه بیرون غار می‌تواند نشانه‌ای از استفاده انسان‌ها در دوران پیش از تاریخ غار باشد. همچنین نمونه سفال‌ها و اشیای به دست آمده، ادامه سکونت انسان را در طول دوران تاریخی اشکانی و ساسانی و دوران اسلامی یعنی سده‌های ششم تا هشتم ه. ق مسجل می‌سازد. اقداماتی در طول سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ انجام شده که شامل سامان دهی محوطه بیرون غار، پله بندی، سکوهای استراحت، پارکینگ، سرایداری، سرویس‌های بهداشتی و برق کشی غار است.

چه زمانی به غار کرفتو برویم؟

مـوقـعـیـت غار به گـونه‌ای است که به طـور کـلـی بادگـیـر نبوده و در زمـسـتان دامـنـه جـنـوبـی را نـمـی‌پـوشـانـد، در حـالـی که 500 مـتـر دورتـر و در جـنـوب‌خاوری، غار بادگـیـر بـوده و بـرف آن را کاملا مـی‌پـوشـانـد. به همین دلیل است که در زمـسـتان‌ها و هـنگام سـرما درون غار گـرم و در تابـسـتان به لحاظ کـوران باد غار خـنک می‌باشـد. در تورهای شلماش تا گراوان دالاهو می‌توانید از این جاذبه بازدید کنید.

در سفر به غار کرفتو چه چیزهایی با خود ببریم؟

به دلیل اینکه بخش‌هایی از زمین غار لیز است حتما کفشی با کفه مناسب به پا کنید. همراه داشتن چراغ قوه یا هدلمپ از موارد ضروری ورود به غار است. در طول مسیر حتما با توجه به تابلوهای راهنما حرکت کنید تا گم نشوید. یادتان باشد هیچ چیز از غار با خود برندارید و مواظب قندیل‌های غار باشید زیرا آن‌ها طی صدها سال تشکیل شده‌اند.