بدون دیدن «چه» به کوبا سفر نکنید!

تور کوبا

ارنستو چه گوارا  پزشک، چریک، سیاست‌مدار، نظریه‌پرداز جنگی و انقلابی مارکسیست متولد آرژانتین و یکی از شخصیت‌های اصلی انقلاب کوبا بود که امروزه آوازه وی به عنوان یک رهبر انقلابی بزرگ در سراسر جهان پیچیده است. در سال 2004 استیون سودربرگ پروژه ساخت فیلمی در باره بخشی از زندگی چه گوارا را با نام "چه" را آغاز کرد. او چهارده ماه تحقیق کرد. سرانجام در سال 2008 پیش تولید فیلم در دو نسخه آغاز شد.
داستان این فیلم از ملاقات کاسترو و چه گوارا در مکزیکو سیتی آغاز می‌شود. قسمت اول این فیلم از پیروزی‌های "چه" در تسخیر سانتاکلارا و حرکت وی و ارتش چریک‌های تحت رهبریش به سمت هاوانا می‌گوید. قسمت دوم پیروزی بر رژیم باتیستا و عزیمت وی به کنگو و سپس بولیوی و جان باختنش را به نمایش می‌گذارد.
"بنیکیو دل تورو" در نقش ‏چه گوارا این شخصیت را به زیبایی نمایش می‌دهد و توانست در جشنواره کن جایزه بهترین ‏بازیگر مرد را ازآن خود نماید.‏
"چه" در نوامبر 2008 در آرژانتین به نمایش درآمد و برای نخستین بار در تاریخ این کشور خیابان‌های بوینس آیرس ‏به خاطر نمایش این فیلم شاهد ترافیک سنگین و صف‌های چند کیلومتری در برابر گیشه‌های سالن ها بود.‏

ارنستو چگوارا یکی از مهم‌ترین نمادهای کشور کوبا محسوب می‌شود که امروزه آرامگاه او در «سانتا کلارا» و در میدان چگوارا، از مهم‌ترین جاذبه‌های تور کوبا است. در این آرامگاه ارنستو چگوارا و تعدادی از هم‌رزمان او که در سال ۱۹۶۷ در جهت تلاش برای آزادی در بولیوی کشته شدند، دفن شده‌اند. در این آرامگاه مجسمه حدوداً 6.5 متری برنزی چگوارا قرار دارد که گویی از بالای این آرامگاه که بر روی تپه‌ای قرار گرفته، کل شهر را زیر نظر گرفته است.

ارنستو چگوارا کیست؟

ارنستو چگوارا یک چهره انقلابی معروف در آمریکای جنوبی است. او تحصیلات خود را در سال ۱۹۵۳ در رشته پزشکی به اتمام رساند و به دلیل شخصیت انقلابی خود وارد فضای سیاسی و انقلابی شد. این شخص با سفر در بین کشورهای لاتین متوجه فقر و بی‌عدالتی در این کشورها شد و به‌مرور یک ایدئولوژی سیاسی را توسعه داد که ریشه در ضد امپریالیسم، کمونیسم و ضد سرمایه‌داری داشت. در واقع بعدازاین سفرها بود که باورهای چپ چگوارا در ذهن او شکل گرفت و باعث شد تا او به مخالفان «خوان پرون» (Juan Peron) دیکتاتور آرژانتینی بپیوندد. چگوارا در ادامه راه خود به این باور رسید که فقط انقلاب خشونت‌آمیز می‌تواند کلید راه نجات مردم باشد.

چگوارا در سال ۱۹۵۳ برای رسیدن به اهداف مبارزاتی خود به کشور «بولیوی» سفر کرد. او در ابتدا در نقش یک پزشک ظاهر شد و به‌مرور به کمک انقلابیون رفت تا بر ضد دولت ایستادگی کند و یک دولت جدید را به وجود آورد. به دلیل اختلاف‌نظر انقلابیون بولیوی، چگوارا به پرو رفت و باز هم به دلیل عدم درک سواد سیاسی مردم راه «گواتمالا» را پیش گرفت. در گواتمالا شرایط انقلاب و پیشرفت آن مهیا بود؛ اما دخالت‌های آمریکا اجازه پیشرفت را نمی‌داد. توسط آمریکا حتی به چگوارا اخطار داده شد که در صورت تحریکات بیشتر، دستگیر می‌شود. در نتیجه این اخطارها چگوارا ناچار به سفارت آرژانتین پناه برد و از آنجا به سفارت مکزیک گریخت. در این مرحله از فعالیت‌های سیاسی بود که او متوجه شد باید با امپریالیسم واقعی که آمریکا است، مبارزه کند.

آشنایی چگوارا و فیدل کاسترو

در مکزیک و در سال ۱۹۵۵ چگوارا با «فیدل الخاندرو کاسترو رز» (Fidel Alejandro Castro Ruz) و برادر او «رائول کاسترو» (Raul Castro) آشنا شد. فیدل کاسترو در آن زمان رهبر چریک‌های کوبا محسوب می‌شد که به دلیل طراحی کودتایی علیه حکومت «باتیستا» در کوبا از طرف آمریکا به مکزیک تبعید شده بود. در این دوران همکاری و درک متقابل چگوارا و کاسترو باعث کامل‌تر شدن شخصیت انقلابی او شد.
آشنایی چگوارا و کاسترو باعث شد که آنها بتوانند اقدامات لازم را جهت ایستادگی در برابر باتیستا پیش برند. از سال ۱۹۵۶ درگیری نیروهای کاسترو با همکاری چگوارا با باتیستا آغاز شد و در این زمان بود که ارنستو چگوارا نقش خود را از یک پزشک به یک چریک مسلح تغییر داد. جنگ در کوبا ۳ سال به طول انجامید و چگوارا به بالاترین درجات در ارتش پارتیزانی دست یافت. در سال ۱۹۵۷ بود که در یک درگیری نام ارنستو چگوارا بسیار شنیده شد. او در سال 1958 با نیروهای خود سانتاکلارا را تصرف کرد و پس از آن موفق به فتح هاوانا شد. فتح این شهر به فرار باتیستا و سقوط رژیم دیکتاتوری در 1959 انجامید و در این زمان بود که افسانه چگوارا بر زبان‌ها افتاد.
پس از سقوط باتیستا در سال ۱۹۶۱ فیدل کاسترو «جمهوری دموکراتیک سوسیالیستی» را در کوبا اعلام کرد و خود رهبری آن را به عهده گرفت و این‌چنین بود که انقلاب کوبا پیروز شد. پس از این پیروزی فیدل کاسترو هدایت بانک مرکزی را به چگوارا سپرد؛ هرچند این شغل چندان موردعلاقه او نبود.

روحیه انقلابی چگوارا باعث شد تا پس از بحران خلیج خوک‌ها در شوروی و سخنرانی‌اش در مجمع‌عمومی سازمان ملل و اشاره به نقش آمریکا در قتل «پاتریس لومومبا» به الجزایر برود. در این کشور او تلاش کرد تا به حضور امپریالیسم در افریقا پایان دهد؛ اما به دلیل عدم همراهی کوبایی‌ها و مشکلات دیگر شکست خورد. او در نهایت بار دیگر راهی کوبا شد تا چریک‌های همراه خود را آموزش دهد تا بتواند یک حرکت انقلابی را در بولیوی ایجاد کند. در این حمله فیدل کاسترو با او همراه شد. با وجود زمینه‌های موجود برای پیروزی، امریکا با دخالت خود باعث محاصره چگوارا و همراهانش برای ۶ ماه در کوه‌های بولیوی شد و در نهایت با خیانت زنی چوپان مقاومت چگوارا و همراهانش درهم‌شکسته شد. چگوارا در نهایت در نبردی نابرابر به دست مأموران کشته شد.

اهمیت بازدید از مقبره چگوارا در تور کوبا

زندگی پرفرازونشیب ارنستو چگوارا باعث شده تا مسافران بسیاری در تور کوبا بخواهند به دیدن مقبره این فرد بروند. این مقبره در «سانتا کلارا» و در بالای تپه‌ای قرار گرفته است و مسافران تور کوبا را برای دیدن خود دعوت می‌کند. در کنار چگوارا در این آرامگاه، بقایای اجساد ۶ نفر دیگر که در سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۷ شورش کردند و در یک بمب‌گذاری به قتل رسیدند نیز دفن شده است.
ساخت این سازه به سال ۱۹۸۲ باز می‌گردد که پس از طی ۶ سال در سال ۱۹۸8 با حضور «رائول کاسترو» افتتاح شد. شاید برای مسافران تور کوبا جالب باشد که بدانند مردم سانتا کلارا جهت بهبود و ساخت مجسمه و کل پروژه بیش از ۴۰۰ هزار ساعت را به شکل داوطلبانه کار کردند.
در آرامگاه چگوارا بخش‌های مختلفی از زندگی این فرد برای مسافران تور کوبا به نمایش گذاشته شده است. یکی از این موارد مجسمه او به شمار می‌رود که به حضورش در گواتمالا و سازمان ملل اشاره دارد و یا نامه خداحافظی او به فیدل کاسترو است که به شکل کامل حک شده است.
نکته جالب دیگر برای مسافران تور کوبا این است که در نزدیکی این آرامگاه و در بخش دیگری از شهر، قطار مهمات نظامی باتیستا که توسط چگوارا از خط خارج شده بود، دیده می‌شود.
یکی دیگر از جذابیت‌های این مکان دو جمله معروف از فیدل کاسترو در انتهای میدانی است که مجسمه در آن قرار دارد. «چ - او ستاره‌ای بود که تو را اینجا گذاشت و تو را یکی از مردمانش کرد.» و «ما می‌خواهیم که همه شبیه چه باشند.» دو جمله موردنظر هستند که نظر مسافران تور کوبا را به خود جلب می‌کنند.
بازدید از آرامگاه چگوارا از لحاظ تاریخی و احساسی می‌تواند برای مسافران تور کوبا که دنبال‌کننده تاریخ هستند، بسیار ارزشمند باشد. افراد با هر باور و فکر، با دیدن متعلقات این شخص و شرح تصویری زندگی او می‌توانند به درک بهتری از نماد ایستادگی کوبا برسند.

اگرچه تور کوبا مملو از دیدنی‌های متفاوت است؛ اما بازدید از آرامگاه چگوارا برای بسیاری از افراد ارجحیت دارد.  مسافران تور کوبا که به تاریخ علاقه‌مندند پیش از هر چیز برای دیدن مجسمه چگوارا در تور کوبا اقدام می‌کنند. این دیدار می‌تواند درک عمیق‌تری از اندیشه‌های چگوارا به مسافران این تور خارجی ببخشد و سفر به این نقطه از کره زمین را برای آنها خاص‌تر کند.