طراح بنای آرامگاه حافظ کیست؟

تور شیراز

تور شیراز و مقبره حافظ

شهر شیراز را بسیاری از افراد با نام «حافظیه» به خاطر می‌آورند. حافظیه یا آرامگاه حافظ یکی از دیدنی‌هایی است که در تور شیراز افراد حتماً به دیدن آن می‌روند. این آرامگاه یکی از بی بدیل‌ترین شاعران شعر فارسی را در خود جای داده است و به دلیل محبوبیت حافظ و از طرفی معماری خاص خود هر ساله گردشگران بسیاری را به شهر شیراز می‌کشاند. شیراز یکی از مقاصد مهم سفر به خصوص در تور نوروز است و آشنایی با آرامگاه حافظیه پیش از رفتن به این مکان می‌تواند به مسافران تور نوروز هنگام دیدن این بنا دید بهتری ارائه دهد.

حافظیه کجاست؟

حافظیه یکی از مکان‌های برجسته گردشگری شهر شیراز است که به خاطر وجود آرامگاه حافظ بیشتر شناخته می‌شود. این مکان که در بخش جنوبی دروازه معروف شیراز یعنی «دروازه قرآن» واقع شده در واقع یک مجموعه قبرستان است که به نام «حافظیه» شناخته می‌شود. حافظیه با شهرتی جهانی، هر ساله گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را برای بازدید به این مکان جذب می‌کند.
حافظیه با تغییرات وسیعی که از سال ۱۳۸۶ آغاز شده، گسترش یافته و بخش‌های مختلفی دارد که از معماری و فضای سبز بسیار زیبایی بهره می‌برند. در واقع این مجموعه شامل قسمت‌های مختلفی است که فقط به آرامگاه حافظ محدود نمی‌شود.
آرامگاه خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی در سال ۱۳۵۴ توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره ۱۰۰۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

تاریخچه حافظیه شیراز

آرامگاه حافظ شیرازی که امروزه در محدوده چهارراه حافظیه و چهارراه ادبیات قرار دارد، یک سفر پرماجرا را پشت سر گذاشته تا به این نقطه برسد.
خواجه حافظ شیرازی در سال ۷۹۲ هجری قمری از دنیا رفت؛ اما بنا و مقبره‌اش در سال ۸۵۶ میلادی برای اولین بار ساخته شد. بررسی تاریخچه حافظیه نشان می‌دهد که مراحل اولیه ساخت این مکان به دست فردی به نام «محمد یغمایی» آغاز شد. یغمایی که وزیر «میرزا ابوالقاسم گورکانی» حاکم فارس بود، ساخت حافظیه را آغاز کرد. در آن زمان حافظیه به شکل یک ساختمان گنبدی با یک حوض بزرگ در جلوی آن بود که از جریان آب رکن‌آباد آب می‌گرفت.
در دوره حکومت صفویان و شاه‌عباس، حافظیه مورد مرمت قرار گرفت و با ظهور افشاریان، این فرایند دوباره تکرار شد. زمانی که زندیه قدرت گرفت، این تغییرات به شدت گسترش یافت. زندیه یک بارگاه با چهار ستون سنگی در جلوی مقبره ایجاد کرد که دو در، در سمت‌های شمال و جنوب داشت و دو اتاق نیز در این دو ناحیه اضافه گشت. این تغییرات تنها بخشی از تلاش‌های زندیه برای زیباسازی حافظیه بود؛ ایجاد باغی سرسبز در جلوی مقبره حافظ و قرار دادن یک سنگ قبر مرمر نیز از دیگر اقدامات این دوره برای زیباتر شدن حافظیه بودند.
پس از حکومت زندیه در سال ۱۲۷۳ «تهماسب میرزا مویدالدوله» حکمران وقت فارس این بنا را مرمت کرد و در سال ۱۲۹۵، کوشکی چوبی توسط «فرهاد میرزا معتمدالدوله» برای این بنا ساخته شد.
این تغییرات ادامه یافت تا اینکه در سال ۱۳۱۷ یک فرد زرتشتی به نام «ملا شاه جهان زرتشتی ملقب به اردشیر» پس از سفر به شیراز و فال خوش‌یمنی که در این مکان گرفت تصمیم به ساخت آرامگاهی باشکوه برای حضرت حافظ کرد؛ هرچند کار او به دلایل مذهبی ناتمام ماند.
در نهایت در سال ۱۳۱۹ هجری قمری «شاهزاده ملک منصور شعاع‌السلطنه» به فرمان پدرش «مظفرالدین‌شاه» دستور ساخت ضریح آهنی برای قبر حافظ را صادر کرد. در نهایت «علی‌اکبر مزین‌الدوله نقاش‌باشی» این ضریح را در پیرامون مقبره حافظ شیرازی بنا نمود.
تغییرات در بنای حافظیه به مرور ادامه ‌یافت تا سال ۱۳۱۴ خورشیدی فرا رسید. در این سال به کوشش مرحوم «علی‌اصغر حکمت شیرازی» (وزیر فرهنگ) و «علی ریاضی» (رئیس فرهنگ) طرح نقشه آرامگاه حافظ به شکل کنونی با طراحی و نظارت شرق‌شناس و ایران‌شناس بزرگ فرانسوی «آندره گدار» تهیه شد و در سال ۱۳۱۶ به اتمام رسید.

معماری آرامگاه حافظیه

آرامگاه حافظ در شیراز به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی ایران، با ساختار چندبخشی خود، از جاذبه‌های فراوانی برخوردار است. هر بخش از این آرامگاه، معانی و مفاهیم خاص خود را دارد که برای مسافران تور نوروز شیراز می‌تواند بسیار جالب باشد. در ادامه، به معرفی هرکدام از این بخش‌ها و معنای نمادین آنها می‌پردازیم:

حیاط جنوبی حافظیه

مسافران تور شیراز یا تور نوروز از حیاط جنوبی که ورودی اصلی آرامگاه است وارد حافظیه می‌شوند. این حیاط دارای دو باغچه گل بزرگ و دو استخر نمادین است. این بخش، نمایانگر مادیات است که با پیشروی به سمت بخش شمالی که مزار حافظ قرار دارد، انسان را رفته‌رفته از بندهای مادی آزاد می‌کند و با بالا رفتن از پله‌های ایوان، به یک سفر عرفانی و دینی نزدیک می‌نماید. با پایین آمدن افراد از پله‌ها، حالتی همچون تعظیم در برابر خورشید (همان آرامگاه اصلی) تداعی می‌شود. ایوان این قسمت از ۹ پله تشکیل شده است که مفهومی از ۹ آسمان را بازتاب می‌دهد.

آرامگاه مرکزی حافظیه

در قسمت مرکزی آرامگاه حافظ، یک گنبد به ارتفاع ۱۰ متر از جنس مس بر روی مزار حافظ قرار گرفته است. این گنبد را که همانند کلاه درویشان ترک است، نماد آسمان می‌دانند. فضای داخل گنبد با رنگ‌هایی که نماد عرفان هستند تزیین شده که هرکدام معنای خاصی دارند. رنگ قهوه‌ای نماد خاک و رنگ فیروزه‌ای نماد بهشت است. زیر گنبد، سنگ مزار به ارتفاع یک متر از سطح زمین قرار گرفته که بر روی آن اشعار زیبایی حکاکی شده است.

رواق چهار ستونه (بیست ستون)

این رواق با وجود داشتن بیست ستون سنگی بلند، به دلیل وجود چهار ستون مرکزی که به دوران کریم‌خان مربوط می‌شود، به «رواق چهار ستونه» معروف است. زیر این بخش، یک آب‌انباری قرار دارد که حیاط را به قسمت‌های شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. در سمت چپ این محل اتاق‌هایی وجود دارد که به آرامگاه‌های افراد مهمی مانند «قوام‌السلطنه» اختصاص یافته است.

محوطه شمالی

مسافران تور نوروز در این بخش از آرامگاه حافظ می‌توانند آرامگاه، درختان نارنج و دو حوض مستطیل شکل را ببینند. این بخش شمالی با هشت ستون آرامگاه نمادی از ملکوت یا بهشت را به تصویر می‌کشد که شامل ۸ درب ورودی و خروجی است. جالب است که بدانید ۸ به قرنی که حافظ در آن زندگی می‌کرده نیز اشاره دارد.

مسیر دسترسی به حافظیه

مسافران تور شیراز یا تور نوروز می‌توانند با توجه به آدرس زیر به این مکان مراجعه کنند.
آدرس حافظیه: استان فارس، شیراز، حدفاصل چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه، روبه‌روی ورزشگاه حافظیه

زمان بازدید از آرامگاه حافظیه شیراز

مسافران تور شیراز باید در نظر داشته باشند ساعت بازدید از آرامگاه حافظیه در طول سال و در فصل‌های مختلف متفاوت است. به طور مثال در فصل بهار و تابستان امکان بازدید از این مجموعه از ساعت ۸ صبح تا ۲۲ شب برای مسافران تور شیراز فراهم است. در فصل پاییز و زمستان مسافران تور شیراز می‌توانند از ۸ صبح تا ۲۱ شب برای بازدید از این مجموعه به آن مراجعه کند. اگر مسافر تور نوروز هستید بهتر است در مورد ساعات بازدید پیش از رفتن به این مکان اطلاعات لازم را کسب کنید.

مدت زمان مورد نیاز برای بازدید از آرامگاه حافظ

مسافران تور نوروز و تور شیراز باید در نظر داشته باشند که برای بازدید از حافظیه مدت زمانی در حدود یک الی دو ساعت را در نظر بگیرند. اگر برای اولین بار به این مجموعه مراجعه می‌کنید ممکن است زمان بیشتری را برای بازدید لازم داشته باشید.

جاذبه‌های اطراف آرامگاه حافظیه

مسافران تور شیراز می‌توانند از مکان‌های گردشگری دیگری که در نزدیکی حافظیه قرار دارند دیدن کنند. این جاذبه‌ها به شرح زیر هستند:
• باغ جهان‌نما در ۸۵۰ متری شمال حافظیه
• موزه هفت‌تنان در ۸۵۰ متری شمال آرامگاه
• دروازه قرآن در شمال حافظیه با فاصله تقریبی ۵/۱کیلومتر
• باغ نارنجستان قوام در جنوب آرامگاه با فاصله‌ای در حدود ۶ کیلومتر
• پارک کوهپایه در فاصله یک‌کیلومتری شمال مقبره
• باغ ارم در شمال غربی حافظیه با فاصله ۵ کیلومتر
• آرامگاه سعدی در حدود ۳ کیلومتری غرب حافظیه
• مسجد نصیرالملک در جنوب مقبره با فاصله‌ای در حدود ۴ کیلومتر

هتل‌های نزدیک به حافظیه

اگر در تور نوروز به دنبال هتل‌هایی نزدیک حافظیه هستید می‌توانید به هتل‌های زیر مراجعه کنید:
• هتل هما
• هتل بزرگ شیراز
• هتل جهانگردی شیراز

سخن آخر

یکی از زیباترین آثار تاریخی شهر شیراز که بدون دیدن آن تور شیراز کامل نمی‌شود آرامگاه حافظ شیرازی است. این آرامگاه به دلیل آرامیدن یکی از شاعران بزرگ ایرانی در آن و از طرفی معماری بی‌نظیرش یکی از نقاط دیدنی برای مسافران تور شیراز و تور نوروز به شمار می‌رود. رفتن به آرامگاه حافظ شیرازی و تفأل زدن به دیوان این شاعر بزرگ می‌تواند یک تجربه عرفانی زیبا از سفر با تور شیراز برای مسافران بسازد.
اگر قصد شرکت در تور نوروز شیراز را دارید می‌توانید با مشاوران آژانس گردشگری دالاهو مشورت نمایید.