معرفی خانه زینت‌الملک شیراز

تورهای داخلی

درباره خانه زینت‌الملک یا زینت‌الملوک

خانم زینت‌الملک قوامی، دختر قوام‌الملک چهارم در جایی در ضلع غربی نارنجستان قوام صاحب عمارت زیباییست که حالا هم نام اوست. عمارت زینت‌الملک که به فاصله یک کوچه با خانه قوام فاصله دارد به وسیله یک راه زیرزمینی با باغ نارنجستان قوام در ارتباط است. در حقیقت اندرونی خانه قوام و محل رفت‌ و آمد محارم بوده. درب ورودی خانه زینت‌الملک معرق‌کاری شده‌ است و با عبور از هشتی، یک راهرو با زاویه شمال شرقی به حیاط راه می‌یابد. در حیاط، علاوه بر ازاره‌های سنگی حجاری‌شده و مشبک، دو باغچه زیبا و حوض بزرگ و کوچک مشاهده می‌شود. کاشی‌کاری هفت رنگ هلالی، که در پیشانی ساختمان جا گرفته، از زیبایی خاص برخوردار است و تصاویر خورشید، دو فرشته، دو شیر شمشیر به دست همراه با آیه نصرمن‌الله و فتح‌قریب به چشم می‌خورد.

تاریخچه خانه زینت‌الملک یا زینت‌الملوک

اگر می‌خواهید درباره زینت‌الملوک قوام بدانید باید به شما بگوییم تاریخ تولد زینت متاسفانه مشخص نیست اما می‌گویند در سال 1354 در گذشته. زینت‌الملوک یا نام اصلی ایشان زینت‌الزمان دختر حبیب الله خان بود؛ قوام المُلک چهارم. خاندان قوام برای سالیان سال کنترل شیراز را در دست داشتند. پدربزرگ قوام الملک، حاج ابراهیم خان کلانتر، از کسانی بود که به خاندان زندیه و فتحعلی خان زند خیانت می‌کند و به همین دلیل حسابی جایی در دل خاندان قاجار و دربار باز می‌کند. اما زینت‌خانم قوام‌الملک زن خیری بود و اورا در تمام شیراز به خیرخواهی‌اش میشناختند؛ درِ خانه زینت‌الملک همیشه به روی مردم و بخصوص نیازمندان باز بوده جالب است بدانید در سال 1359 بعد از  حمله عراق از خانه زینت‌الملک برای اسکان آوارگان جنگی استفاده شد. 

معماری خانه زینت‌الملک

معماری خانه زینت‌الملک در نگاه اول از نظر درونگرا بودن فضا جلب توجه می‌کند. از آنجایی که این خانه برای دختر قوام‌الملک در دوره قاجار بوده حفظ حریم افراد داخل خانه اهمیت بسیاری داشته. به مین دلیل فضای داخل خانه زینت‌الملک بسیار محفوظ است. از دیگر نکات جالب توجه خانه زینت‌الملک ارتباط زیرزمینی این خانه با نارنجستان قوام است. روبروی خانه زینت‌الملوک که بایستید، معرق‌کاری سر در خانه جلب توجه می‌کند که بسیار ظریف کار شده. هنگام ورود به خانه ابتدا با یک هشتی رو به رو می‌شوید. هشتی در خانه‌های قدیمی ایرانی برای جدا کردن فضای اندرونی با بیرون و حفظ حریم خانه کاربرد داشت که دقیقا در خانه زینت‌الملوک آن را خواهید دید. تالار شاه نشین در بخش غربی ساختمان است. تالار شاه نشین خانه زینت‌الملک گچبری و آینه کاری شده است و سبکی اروپایی دارد. هر چند تالار عمارت زینت‌الملوک رگه‌هایی از معماری اروپایی دارد اما باقی پلان خانه کاملا ایرانی است. اتاق‌های خانه زینت‌الملک شامل شاه نشین، پنج دری، سه‌دری و پستو است. شاه نشین این خانه از سایر بخش های آن درخشان تر و شاخص تر است. خانه از دو باغ نسبتا متقارن با درخت‌های نارنج تشکیل شده. در میان باغچه حوضچه‌های زیبایی قرار گرفته. به جز ایوان بدون سقف در شرق حیاط، در اطراف حیاط ۲۰ اتاق وجود دارد که به یکدیگر راه دارند. ساختمان غربی بنا تالار شاه‌نشین آینه‌کاری و گچ‌بری با تصاویر اروپایی دارند. این ساختمان در سه ضلع زیرزمین بسیار وسیع و گسترده‌ای دارد که امروزه از آن به عنوان نگارخانه استفاده می‌شود. در این موزه تمامی شخصیت‌های برجسته شیراز به صورت مجسمه برای بازدید مردم در آمده‌اند.

موزه مادام توسو شیراز در خانه زینت‌الملک 

زیر زمین خانه زینت‌الملک جایی است امروز تبدیل به موزه مشاهیر شیراز شده. زیرزمین زیبای این خانه در سال 74 با بهسازی و تجهیزات لازم به نگارخانه پارس تبدیل شد و به طور مرتب آثار هنرمندان شیراز و پارس و ایران در آن به نمایش گذاشته می‌شد. سرانجام، این زیرزمین، با همکاری سازمان ایران‌گردی و جهان‌گردی پارس و بنیاد فارس‌شناسی، طی 2 سال به موزه گنجینه تاریخ پارس تبدیل شد. از سفند ماه سال 1383، درهای این خانه به روی هنرمندان و علاقه‌مندان گشوده شده است. خانه زینت‌الملک، بنیاد فارس‌شناسی کنونی، با شماره 938 در فهرست آثار ملی به ثبت تاریخی رسیده است. شخصیت‌های برجسته و مجسمه‌های مومی آنها در این زیرزمین برای نمایش عموم گذاشته شده است. سبک ساخت مجسمه‌ها رئال و از جنس موم است. در موزه زیرزمین خانه زینت می‌توانید مجسمه خود  زینت‌الزمان را هم ببیند. علاوه بر مجسمه صاحب خانه شخصیت‌های تاریخی دیگری مانند سعدی، باربد موسیقیدان، ملاصدرا و... آنجا قرار دارد. 

آدرس خانه زینت‌الملک برای بازدید 

برای تماشای خانه زینت‌الملک خود را به محله گود عربان برسانید؛ مسنقیم بروید به کوچه‌ای که کنار نارنجستان است؛ این خانه در خیابان لطفعلی‌خان زند شیراز در جایی دنج قرار دارد.