10 بازار تاریخی در ایران

بازارگردی کجا بریم؟

یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های سفر بازارگردی و رفتن به دل ازدحام مردمی است که در کوچه‌بازارهای قدیمی در حال خرید و چانه زدن با فروشنده‌ها هستند. دیدن تصویر رنگارنگ انواع مواد خوراکی، پارچه و صنایع‌دستی در بازار برای بیشتر مسافران از زیباترین تجربه‌هایی است که می‌توانند داشته باشند. بازارهای تاریخی به دلیل معماری و قدمت خود بسیار معروف‌اند به‌طوری‌که برخی از آنها همچون یک اثر هنری‌اند و به همین دلیل جذابیتشان تنها به خرید کردن از آنها محدود نمی‌شود. در ادامه از ۱۰ بازار تاریخی و بسیار معروف خواهیم گفت که با رفتن به آنها می‌توانید تجربیات زیباتری را از بازارگردی داشته باشید.

تور داخلی

بازار زنجان

بازار زنجان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر است. این بازار با وجود گستردگی جغرافیایی و تنوع راسته‌ها می‌تواند مسافرانی را که در قالب تور یک روزه اطراف تهران به این شهر سفر می‌کنند غافلگیر کند. بازار زنجان طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران به شمار می‌رود که از سمت غرب و شرق گسترش یافته و به بازار پایین و بازار بالا تقسیم و نام‌گذاری شده است.

قدمت بازار زنجان به دوران حکومت آقا محمد خان قاجار و سال ۲۵ هجری قمری بازمی‌گردد. ساخت این بازار در سال 1213 هجری قمری به اتمام رسید و به‌مرور کاروان‌سراها، مسجدها، گرمابه‌ها و راسته‌ها در اطراف آن شکل گرفتند به شکلی که این بازار در حکومت محمدعلی شاه قاجار به مجموعه کاملی تبدیل شد. معماری این بازار از سبک معماری دوره قاجاری الهام گرفته و زیبایی آن باعث شده در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.
در این بازار می‌توان سوغات معروف زنجان همچون انواع چاقو و سایر اجناس فلزی همچون قیچی، دشنه، قداره، قلم و ناخن‌گیر را خریداری کرد. صنایع‌دستی مردم زنجان همچون قالی‌های دستباف، ظروف و وسایل مسی و خوراکی‌های محلی زنجان نیز از این بازار قابل خریداری هستند.
آدرس بازار زنجان: استان زنجان، شهر زنجان، انتهای خیابان سعدی، میدان انقلاب

بازار ماسوله

ماسوله با خانه‌های پلکانی و گلدان‌های شمعدانی رنگارنگ در مقابل پنجره‌هایش شناخته می‌شود. در کنار دیدن این زیبایی‌ها، رفتن به بازار آن نیز یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر با تور یک روزه اطراف تهران می‌تواند باشد.
بازار ماسوله به شکلی طراحی شده که از هر چهار محله اصلی روستا یک ورودی به آن وجود دارد. این بازار یکی از شاخه‌های اصلی این شهر و در واقع قلب تپنده آن به شمار می‌رود که در آن می‌توان محصولات بومی مردم ماسوله را به راحتی خریداری کرد. بازار ماسوله در ۴ سطح مجزا ساخته شده به شکلی که در دو سطح پایینی مغازه‌ها از یک طبقه و در دو سطح بالایی از دو طبقه ساخته شده‌اند.

این بازار در مرکز شهر قرار گرفته و توسط ۴ محله خانه بر، مسجدبر، کشته سر و «اسد محله» احاطه شده است. در بازار سنتی ماسوله بیش از ۱۶۰ دهنه مغازه وجود دارد که امروزه تنها تعداد کمی از آنها به فعالیت مشغول‌اند. در داخل و یا در کنار این بازار وجود چشمه‌ها، کاروان‌سراها و مساجد نشان می‌دهند این بازار در گذشته از رونق بالایی برخوردار بوده است.
در این بازار کوچک و زیبا مسافران تور داخلی می‌توانند علاوه بر خرید انواع سوغات ماسوله همچون عروسک‌های کاموایی، کیف‌های گلیمی و محصولات خوراکی، یک وعده غذا و یا آش‌خوشمزه مردم محلی ماسوله را در غذاخوری‌های کوچک آن بچشند.
آدرس: گیلان، ماسوله

بازار قزوین

اگر با تور یک روزه اطراف تهران به قزوین رفته‌اید باید حتماً سری به بازار قزوین بزنید. بازار قزوین بازاری است که از دوران صفویه و قاجاریه به یادگار مانده و در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پایه‌های این بازار از دوران صفویه گذاشته شد و در دوره قاجار رشد و توسعه آن ادامه یافت و سراها، کاروان‌سراها و تیمچه‌های زیادی به آن اضافه شد. اوج شکوفایی این بازار در دوران قاجار تا آغاز جنگ جهانی اول بود؛ زیرا این جاده در مسیر تهران به روسیه و اروپا قرار داشت و به واسطه تجارت‌های بین‌المللی به آن لقب «قلب اقتصادی» در منطقه را داده بودند.

معماری این بازار از جمله جاذبه‌های آن به شمار می‌رود که بیشتر تزیینات آن شامل آجرکاری و کاشی‌کاری می‌شود. یکی از بخش‌های مهم این بازار با معماری بسیار زیبا «کاروان‌سرای سعدالسلطنه» است. این کاروان‌سرا با مساحت ۲۶ هزار مترمربع به دستور «سعدالسلطنه» در زمان قاجار ساخته شد. کاروان‌سرای سعدالسلطنه تا پیش از جنگ جهانی اول مرکز تجارت و فعالیت بازرگانی شهر بود؛ اما پس از تغییر سیاسی حکومت روسیه به دلیل از دست دادن جایگاه خود به عنوان پل ارتباطی بازرگانی بین اروپا و آسیا، به صورت نیمه‌فعال درآمد.
دیدن بازار قزوین و این کاروان‌سرای قدیمی با معماری و کاشی‌کاری خاص برای مسافران تور داخلی در تور یک روزه اطراف تهران امکان‌پذیر است و می‌تواند تجربه بی‌نظیری را برای آنها رقم بزند.
آدرس: استان قزوین، شهر قزوین، خیابان امام خمینی (ره)

بازار رشت

اسم بازار رشت که می‌آید طراوت و تازگی سبزی‌ها، میوه‌ها و ماهی‌های دریای شمال در مقابل چشمان جان می‌گیرد. بازار رشت یکی از جاذبه‌های این شهر است که در گوشه‌وکنار آن مسافران تور داخلی می‌توانند زیبایی‌های فرهنگ بومی مردم گیلان را از نزدیک مشاهده کنند. بازار محلی رشت با وسعتی در حدود ۲۴ هکتار و داشتن ۱۴ کاروان‌سرا بزرگ‌ترین بازار روباز ایران به شمار می‌رود که از دیرباز محلی برای فعالیت اقتصادی مردم رشت و شهرها و روستاهای اطراف بوده است.

اطلاعات چندان دقیقی در مورد قدمت این بازار وجود ندارد هرچند بسیاری از مورخان معتقدند قدمت آن به دوره زندیه باز می‌گردد و گروهی دیگر قدمت آن را به دوران صفویه مرتبط می‌دانند. این بازار از بخش‌های زیادی تشکیل شده که از آن جمله می‌توان به طاقی بزرگ، طاقی کوچک، طاقی سعادت و کاروان‌سرای محتشم اشاره کرد. اگر مسافران تور داخلی بخواهند تجربه خرید بهترین محصولات کشاورزی را در یک بازار سنتی تجربه کنند بازار رشت بهترین جایی است که می‌توانند به سراغش بروند و در یک تور چند روزه لذت خرید بهترین مواد غذایی را بهتر درک کنند و تجربه تور رشت‌گردی داشته باشند..
آدرس: رشت، میدان شهرداری، خیابان امام خمینی

بازار تبریز

اگر مسافر تور داخلی تبریز هستید باید پایتان را در بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان بگذارید. بازار تبریز به بلندای تاریخ آذربایجان شرقی قدمت دارد. این بازار جزو زنده‌ترین بازارهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. بازار تبریز دارای بیش از ۵ هزار مغازه، تعداد زیادی تیمچه و سرا است و از میان تمام بخش‌های آن تیمچه مظفریه و راسته قیصریه از زیباترین‌ها به شمار می‌روند. قدمت این بازار چندان مشخص نیست اما رد پای این بازار در آثار جهانگردان بسیار معروفی همچون «ابن بطوطه» و «مارکوپولو» دیده می‌شود. از آنجایی که تبریز در مسیر جاده ابریشم قرار داشته می‌توان گفت این بازار از زمان‌های بسیار دور محل دادوستد بوده و از اهمیت تاریخی بالایی برخوردار بوده است.

بازار تبریز به شکلی طراحی شده که بخش بیرونی آن در هماهنگی با بافت شهری است. در معماری این بازار از آجر و سفال‌های آجری استفاده شده تا زیبایی آن خاص و دیدنی باشد. یکی از نکات جالب در مورد معماری این بازار وجود دریچه‌هایی در مرکز طاق‌های آن است که امکان خروج هوای گرم را میسر می‌کند. دیواره‌های این بازار آن‌چنان ضخیم است که باعث حفظ حرارت در زمستان می‌شود و از ورود سرمای سرد تبریز به داخل جلوگیری می‌کند.
آدرس: استان آذربایجان شرقی، تبریز، بازار بزرگ تبریز

بازار اصفهان

بازار اصفهان یادگار تاریخی صفویان به شمار می‌رود. این بازار در قلب اصفهان و در محدوده بین میدان نقش‌جهان تا میدان عتیق یا کهنه قرار گرفته و شامل بازارهای دور میدان نقش‌جهان، بازار قیصری در ضلع شمالی میدان نقش‌جهان و بازارهای دیگر می‌شود.
بازار اصفهان حدود یک و نیم کیلومتر طول دارد و برخلاف دیگر بازارهای سنتی ایران عرض آن از ۵ متر کمتر است. علت این مسئله به شرایط آب‌وهوایی اصفهان باز می‌گشته تا این بازار در روزهای سرد زمستان ۸ درجه گرم‌تر از بیرون و در روزهای تابستان 10 درجه خنک‌تر است هوای بیرون باشد.

این بازار از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که راسته یا گذرگاه اصلی و فرعی، سرا، تیمچه و چهارسوق یا چهارسو از آن جمله‌اند. بلندترین راسته این بازار ۵۵۰ متر است و معروف‌ترین و مهم‌ترین بخش این بازار، بازار قیصریه نام دارد. این بازار توسط معروف‌ترین معمار دوران صفویه یعنی «علی اکبر اصفهانی» ساخته شد و روی سردر آن نقاشی‌های بسیار زیبایی از جنگ «شاه عباس» با ازبکان دیده می‌شود.
در این بازار مسافران تور داخلی دکان‌ها و حجره‌هایی را خواهند دید که شاید نزدیک به ۴۰۰ سال تغییر کاربری نداده‌اند و همچنان به فروش یک جنس مشخص می‌پردازند. از معروف‌ترین بخش‌های بازار اصفهان می‌توان به بازار مسگرها، بازار زرگرها، بازار کفش‌دوزها و بازار تفنگ‌سازها اشاره کرد.
دیدن این بازار در یک تور اصفهان به این شهر زیبای تاریخی امکان‌پذیر است و می‌تواند در کنار خرید شما را به زیبایی میدان نقش جهانی برساند که به دلیل زیبایی بی‌اندازه‌اش دل شما را در گرو خود نگه می‌دارد.
آدرس: اصفهان، میدان نقش جهان

بازار شیراز

نام شیراز با نام حافظ و سعدی گره خورده؛ اما در کنار فضای شعر و شاعری و عرفانی، خرید و رفتن به بازار وکیل شیراز می‌تواند در هنگام سفر در تور داخلی شیراز بسیار لذت‌بخش باشد.
بازار وکیل شیراز یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران به شمار می‌رود که توسط فرمان «کریم‌خان زند» ساخته شد. این بازار در زمان خود قلب تپنده شیراز بود که تمام امور بازرگانی در آن به جریان می‌افتاد. به نظر می‌رسد کریم‌خان زند پس از دیدن «بازار قیصریه» شهر لار علاقه‌مند به ساختن این بازار در شیراز شد. آغاز ساخت این بازار در سال ۱1۷۲ رقم خورد و پس از گذشت ۲۱ سال به اتمام رسید تا مثل نگینی در این شهر بدرخشد. از بخش‌های مختلف بازار، بازار مسگرها، بازار بزازان و کلاه‌دوزان و... هستند.

بازار وکیل ورودی‌های متعددی دارد که می‌توان از طریق آنها وارد بازار شد که در خیابان‌های زند، طالقانی و لطفعلی‌خان زند قرار گرفته‌اند.
معماری بازار وکیل شیراز از جمله ویژگی‌های خاص این بازار است که به چشم مسافران این تور داخلی حتماً خواهد آمد. بنای این بازار از جنس گچ، آجر و آهک ساخته شده و ستون‌های از جنس سنگ آن باعث شده‌اند که این بازار بنای مستحکمی داشته باشد. در این بازار مسافران تور شیراز می‌توانند صنایع‌دستی مردم شیراز و بسیاری اجناس دیگر را خریداری کنند.
آدرس: استان فارس، شیراز، خیابان زند، ضلع شرقی میدان شهرداری

بازار کرمان

قدم زدن در بازار کرمان قدم زدن بر روی زمینی است که تاریخ ۶۰۰ ساله‌ای را به خود دیده است. بازار کرمان که بسیاری از مسافران تور داخلی آن را به «بازار گنجعلی خان» می‌شناسند یکی از جاذبه‌های شهر کرمان است که می‌توان در تور داخلی کرمان به سراغش رفت. این بازار بزرگ در دوره حکومت مظفری و تیموری ساخته شده و از میدان ارگ این شهر شروع می‌شود و به میدان «مشتاقیه» ختم می‌گردد. بازار کرمان از زمان‌های گذشته محل تجارت پارچه، ظروف مسی و صنایع‌دستی بوده و به عنوان مهم‌ترین پخش‌کننده ادویه در جنوب شرق ایران نیز شناخته می‌شود.

معماری این بازار می‌تواند از جاذبه‌های آن برای مسافران تور داخلی باشد. این بازار از بخش‌های مختلفی همچون راسته یا گذرگاه اصلی و فرعی، تیمچه، سرا و چهارسوق یا چهارسو تشکیل شده است. ویژگی اصلی معماری این بازار سادگی آن است. فرم‌های تکرارشونده طاق‌ها در ابعاد بزرگ و کوچک، ریتم منظم، تقارن و رنگ قالب خاک از ویژگی‌های بارز معماری این بازار به شمار می‌رود. این بازار بزرگ از بازارهای متفاوتی همچون بازار گنجعلی خان، بازار قیصریه، بازار کفاش‌ها، بازار آهنگری و... تشکیل شده است.
آدرس: استان کرمان، شهر کرمان، میدان ارگ

بازار قدیم بوشهر

بازار قدیم بوشهر مکانی است که به مسافران تور داخلی اجازه می‌دهد به تماشا و لمس فرهنگ مردمان این خطه بپردازند. بازار بوشهر یکی از بازارهای سنتی ایران به شمار می‌رود که در یکی از محله‌های قدیمی بوشهر به نام «دهدشتی» قرار دارد. با اینکه امروزه تنها چند حجره خالی در این بازار باقی ‌مانده اما فضای زنده و پویای آن مکان مناسبی برای مواجهه مسافران تور چند روزه بوشهر با فرهنگ بومی این منطقه و خرید محصولات محلی است.

قدمت بازار قدیمی بوشهر به دوره افشار باز می‌گردد و دوران رونق آن به حکومت قاجار. در دوران قاجار این بازار به یکی از قطب‌های اقتصادی کشور تبدیل شد و کشورهای مختلفی همچون آلمان، انگلیس و پرتغال برای سهولت در تجارت در این بازار کنسولگری تأسیس کردند.
معماری این بازار به سبک معماری دوران قاجار است و به شکلی در نظر گرفته شده که با شرایط بومی منطقه متناسب باشد. در فصل سرما امکان ریزش برف و باران و در تابستان‌ها امکان تابش مستقیم نور آفتاب به داخل آن وجود ندارد تا به این ترتیب امکان کسب و کار به ساده‌ترین شکل در آن امکان‌پذیر باشد.
آدرس: استان بوشهر، شهر بوشهر، خیابان شهدا

بازار بزرگ تهران

یکی از بازارهای بزرگ کشور که آن را به عنوان قلب اقتصاد ایران می‌شناسند بازار تهران است. سالانه بسیاری از مسافران که با تور داخلی به شهر تهران سفر می‌کنند و یا افرادی که در برنامه‌های تهرانگردی شرکت می‌کنند به این بازار می‌روند تا هم از نزدیک بیننده این بازار تاریخی باشند و هم به خرید بپردازند.
پایه اصلی بازار تهران در دوران صفوی و به دست شاه‌طهماسب گذاشته شد و در دوران قاجار و زمان ناصرالدین‌شاه گسترش این بازار شکل کامل‌تری را به خود دید. آن‌طور که اسناد و شواهد نشان می‌دهند شاه‌طهماسب به دلیل سفرهای مکرری که به شهرری جهت زیارت شاه عبدالعظیم داشت دستور داد تا حصاری به دور شهر بسازند.

این حصار باعث شکل‌گیری ۴ محله در تهران شد که یکی از این محله‌ها بازار نام داشت. به مرور بساط دکه‌ها و حجره‌ها و دست‌فروش‌ها در این منطقه به راه افتاد و به مرکزی برای دادوستد اهالی تهران تبدیل گشت.
به‌مرور و در دوران قاجار این بازار وسعت بیشتری پیدا کرد تا امروزه بازاری باشد که مسافران تور داخلی بیننده آن خواهند بود. بازار تهران از سراها، تیمچه‌های مختلف، چهارسوق و سبزه‌میدان تشکیل شده و جدای از خود بازار، آرامگاه لطفعلی‌خان زند، امامزاده سید ولی، مسجد امام (مسجدشاه) و رستوران‌های مختلف از جمله جاذبه‌هایش هستند.
آدرس: استان تهران، تهران، میدان پانزده خرداد، بازار بزرگ تهران

بازار تجریش

بازار تجریش یکی دیگر از بازارهای قدیمی ایران است که در قلب محله تاریخی تجریش و در تهران قرار دارد. این بازار یکی از هدف‌های تهرانگردی و تور چند روزه است و می‌تواند حس و حالی خاص به مسافران ببخشد.
بازار تجریش قدمتی در حدود ۷۰ سال دارد هرچند کسبه قدیمی آن معتقدند قدمت این بازار چیزی در حدود ۱۵۰ سال است. ازآنجایی‌که سازه‌ای همچون تکیه معروف بازار تجریش چیزی در حدود ۲۲۰ سال قدمت دارد می‌توان گفت این محل بسیار قدیمی‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود. زمین این بازار در گذشته مملو از باغ‌ها، خانه‌های ییلاقی بزرگ و روستاها بود. به‌مرور جمعیت این منطقه افزایش پیدا کرد و برخی از اهالی با زدن غرفه در حوالی تکیه تجریش به فروش میوه‌های باغ‌های تجریش و مناطق اطراف پرداختند. به‌مرور حجره‌های بیشتری به این منطقه اضافه شد و این بازار سر باز رونق خود را ادامه داد.

این بازار در ابتدا سر باز بود تا اینکه چیزی در حدود ۵۰ سال قبل به دلیل بارش سنگین برف در فصول سرد سال به خواست کسبه دارای سقف چوبین شد. بازار تجریش جایی است که به مسافران تور داخلی و تور تهرانگردی اجازه می‌دهد در بوی تازگی و طراوت میوه و تره‌بار تکیه بزرگ تجریش گام بردارند، اگر دلشان گرفته سری به امامزاده صالح بزنند و در نهایت در غذاخوری‌های تجریش دلی از عزا درآورند.
آدرس: استان تهران، تهران، ضلع جنوب غربی میدان تجریش، جنب ایستگاه بی‌آرتی میدان تجریش

تور داخلی با دالاهو

بازارهای تاریخی و سنتی بخشی از هویت هر شهر هستند. این بازارها جدای از مسئله خرید محلی مناسب برای شناخت بیشتر فرهنگ اقوام و سنت‌های آنها به شمار می‌روند و به همین دلیل بازارگردی بخش مهمی از تور داخلی محسوب می‌شود. بیشتر شهرهای بزرگ ایران و حتی شهرهای کوچک بازارهای تاریخی دارند که قدم زدن در آن‌ها می‌تواند بخش جذابی از سفر را رقم بزند. اگر مسافر تور داخلی، تور چند روزه و تور یک روزه اطراف تهران هستید حتماً در مورد بازارهای مقصد اطلاعات لازم را کسب کنید و به سراغ آنها بروید تا سفرتان رنگ و بویی دیگر پیدا کند.