درباره عمارت شاپوری شیراز

تورهای داخلی

درباره عمارت شاپوری شیراز 

کاخ - باغ «شاپوری» که حالا از جاذبه‌های گردشگری شیراز است مانند دیگر باغ‌های ایرانی در زمان ساخت خود، جنبه‌ کارآیی، پویایی و سود‌دهی داشته. در بخش باغِ عمارت شاپوری وجود تعداد زیادی درخت میوه، مانند نارنج و انار، داشتن این جنبه از عملکرد باغ‌های ایرانی را در آن نمایان می‌کند. اما عمارت شاپوری و فضای باغ شاپوری از آنجایی که نشا‌نگر شیوه‌ زندگی، سبک و سلیقه‌ یکی از افراد سرشناس در 80 سال پیش است، دارای اهمیت است. 

از بازمانده‌های تاریخی با ارزش باغ، به بنای آن، که حدود 80 سال قدمت دارد، و حوض میانی باغ به‌ شکل یک گل پنج‌پر می‌توان اشاره کرد. دو هزار متر مربع از مساحت کل عمارت شاپوری شامل بنا و راه‌های ارتباطی درون باغ است. کلا مساحت عمارت یا کاخ شاپوری حدود چهار هزار متر مربع است.

عمارت شاپوری ساخته دست استاد هنرمند معمار، ابوالقاسم مهندسی شیرازی است. حاج ابوالقاسم مهندسی در شیراز به نکته‌بینی و دقت در معماری مشهور بوده. در آن زمان معروف بوده که کار او حتی به اندازه‌ تار مویی خطا ندارد. بهه مین دلیل تاجر کازرونی خوشنام آقای شاپوری، ساخت عمارت شاپوری را به ایشان می‌سپارد.

فرزندان عبدالصاحب شاپوری بعد از مرگ پدر بخش‌هایی از عمارت شاپوری و اطراف عمارت شاپوری را می‌فروشند که متاسفانه قسمت‌های فروخته شده تخریب شده‌اند. در حال حاضر فقط عمارت اصلی شاپوری و بخش‌های از باغِ کاخ شاپوری باقی مانده که برای مسافران شیراز قابل بازدید است. 

معماری باغ شاپوری؛ جاذبه گردشگری شیراز

معماری باغ شاپوری نمونه‌ سبک باغ‌سازی اوایل دوره‌ پهلوی است که در آن به‌تدریج اندیشه‌ باغ‌سازی ایرانی با اندیشه‌های اروپایی درهم آمیخت و سبک باغ‌سازی ایرانی اصیل به‌ دست فراموشی سپرده شد. امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز باغ زیبای شاپوری است که معماری آن فقط بر مبنای اصول باغ ایرانی نیست و تلفیقی از سبک اروپایی و ایرانی است. طرح باغ شاپوری یک طرح کاملا غیرایرانی است، زیرا برخلاف اصول رایج طراحی ایرانی که تا پیش از این دوره ساخته شده، حوض میانی این محوطه در یک شکل مستطیل هم‌راستا با ورودی باغ و ورودی عمارت مرکزی ساخته نشده و در نتیجه، مسیرهای دسترسی به موازات این امتداد در دو طرف حوض شکل نگرفته. در این باغ، حوض اصلی به یک گل پنج‌پر تبدیل شده و ارتباط مبادی ورودی از طریق مسیرهای منحنی اطراف حوض، که به‌ منظور دسترسی آسان با ماشین طراحی شده‌اند، تغییر کرده‌اند.

در طرح باغ شاپوری شیراز اثری از شکل چهارباغ و تقسیمات مربعی باغ مانند دیگر باغ‌های ایرانی به‌ چشم نمی‌خورد. در نتیجه، درخت‌کاری باغ متأثر از طرح چهارباغ نیست. حرکت آب در باغ در جوی‌های مسیر رسیدن آن به حوض‌های باغ به‌ طور کلی دیده نمی‌شود. گشودگی محور دید باغ نیز کاملا متأثراز اندیشه‌های اروپایی است. درختان میوه مانند نارنج و انار حضوری غالب دارند و در عکس‌های قدیمی، گل سرخ و شمعدانی را می‌توان دید. حضور آب و آب‌نما در میان کرت محل قرارگیری کوشک باغ و اندازه‌ تقریبی آن شبیه باغ‌های ایرانی است. کوشک باغ در یک‌ سوم محور طولی قرار گرفته است. همچنین این باغ مانند باغ‌های ایرانی توسط دیوار محصور شده است و در سردر ورودی آن، حوض آبی قرار دارد که در سایر باغ‌های ایرانی نمونه‌ آن دیده می‌شود.

ایوان زیبای طبقه دوم عمارت شاپوری با ستون‌های جذابش و سرستون‌هایی که زیبایی خانه شاپوری را دو چندان کرده حتما نظر بازدیدکنندگان کاخ شاپوری را متوجه خود خواهد کرد. از طرفی حوض زیبای وسط عمارت درست در مقابل ساختمان عمارت شاپوری حال و هوای مفرحی به باغ بخشیده. 

عمارت شاپوری جزو نخستین بناهایی است که با رویکرد آزادانه به معماری در آن سال‌ها طراحی شده است. تا دهه‌ 70، این عمارت جایگاه سکونت خانواده‌ شاپوری بود. چند سالی این مجموعه متروک ماند تا بالاخره در سال 1378، این مجموعه‌ ارزشمند توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خریده شد و بین سال‌های 1387 تا 1390 بهسازی عمارت شاپوری به‌وسیله‌ بخش خصوصی انجام و از نوروز 1391 برای بازدید گردشگران در تور شیراز و مسافران نوروزی شیراز آماده شد.

زمان بازدید از عمارت شاپوری

بهترین فصل بازدید از عمارت شاپوری شیراز، بهار است آنجا که عطر بهار نارنج باغ شاپوری هوش از سر مسافران شیراز می‌برد! اما مدتی است توجه گردشگران شیرازی به عمارت شاپوری در فصل پاییز جلب شده. عمارت شاپوری با منظره چشم‌نواز خود در فصل پاییز توانسته در این فصل از سال هم در لیست دیدنی‌های شیراز در سفر به این شهر قرار گیرد.