بازار تبریز، نخستین بازار جهان

تور تبریز

تاریخچه بازار تبریز:

بازار بزرگ تبریز، یکی از دیدنی‌های بی‌نظیر شهر تبریز، قرن‌هاست محل داد و ستد ایرانیان و گردشگران خارجی بوده تا جایی که برخی اسناد و مدارک نشان می‌دهد این بازار در قرن دهم میلادی فعال بوده. بازار تبریز در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته که همین موضوع سبب رونق این بازار در طول تاریخ بوده. بازار تبریز در جایی بنا شده که قدیم دروازه‌های بازار، حدودا همان دروازه‌های شهر محسوب می‌شد. بازار تبریز از زمان سلجوقیان شهرت پیدا کرد؛ از همان زمان که تبریز پایتخت دوره ایلخانیان شد، بازار تبریز نیز شهرت خاصی پیدا کرد. نجفقلی خان دنبلی، حاکم وقت تبریز، بعد از آنکه زمین‌لرزه‌ای در سال 1193 هجری قمری در تبریز اتفاق افتاد، دستور بازسازی بازار را صادر کرد. بازار تبریز در سال 1354 شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. بسیاری از گردشگران و جهانگردان مانند ابن بطوطه، مارکو پولو، جاکسن، اولیای چلبی، یاقوت حموی، گاسپار دروویل، الکسیس سوکتیکف، ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارت‌رایت، جملی کاردی، کلاویخو، رابرت گرنت واتسن، حمدالله مستوفی و مقدسی از رونق و شکوه بازار تبریز تمجید کرده‌اند. بازار تبریز همواره در طول تاریخ بزرگترین مرکز داد و ستد مردم در تبریز بوده. حدود 150 سال پیش، 25 تا 35 درصد از مراودات تجاری ایران از طریق بازار تبریز انجام می‌شد.

شهر تبریز، تا سال ۱۲۸۵ شمسی، مرکز اصلی تجارت ایران با آسیای میانه بود و در زمینه تجارت یکی از شهرهای پیشروی ایران به شمار می‌‎رفت. بازار تبریز محل صادرات اسلحه، تنباکو، میوه‌های خشک و رنگ بود و معمولا از همین بازار ابریشم، آینه، شکر و فلزات وارد می‌شد. در بازار تبریز، ارامنه هم  بسیار فعال بودند. در بخش صادرات و واردات خیلی از اقلام از اروپا و تجارت با روسیه معمولا ارامنه بسیار فعال بودند. 

بازار تبریز از سمت شرق به عالی‌قاپو ختم می‌شود؛ مجموعه کاخ‌های ولیعهدنشین و از سمت غرب به مسجد جامع تبریز می‌رسد. اواخر دهه بیست شمسی به همت  اسدالله خان مراغه‌ای نقشه‌ای از بازار تبریز تهیه شد. نقشه بازار تبریز در واقع بخشی از نقشه دارالسلطنه تبریز است که در سمت شمال شرقی شهر ترسیم شده. 

آشنایی با بازار تبریز

بازار تبریز از تیمچه‌ها مختلف، راهروها، مدرسه، حمام و مسجد تشکیل شده و یک مجموعه فرهنگی کامل است. تیمچه‌های بازار تبریز به فروش یک کالای مشابه اختصاص داده شده. مثلا در تیمچه کلاهدوزان می‌توانید  کلاه‌های پشمی آذری را ببیند. تیمچه مظفریه به عرضه فرش‌های نفیس، تیمچه امیر به فروش طلا و جواهرات اختصاص دارد. تیمچه‌های بازار تبریز در سه طبقه ساخته شده‌اند. طبقه اول مخصوص داد و ستد است، طبقه دوم تیمچه مخصوص انبار کردن اجناس است و طبقه سوم محل استراحت. سقف بازار تبریز حدود 5 تا 6 متر است و نسبت به بازارهای مناطق گرمسیر سقف کوتاه‌تری دارند.

ویژگی‌ها و امکانات بازار تبریز

مشاغل مختلفی در بازار تبریز فعالند و این تنوع فعالیت‌های بازار تبریز از ویژگی‌های شاخص این بازار ست. تنوع مشاغل در بازار به شکلی است که در یک طرف مغازه طلافروش‌ها را خواهید دید و از سمتی دیگر دکان فروش صنایع‌دستی است. در بازار تبریز حتما به راسته مغازه‌دارانی که چرم میفروشند سری بزنید. چرم تبریز شهرت بسیاری دارد. در بازار تبریز علاوه بر چرم راسته فرش فروشان تبریز تماشاییست. در تیمچه مظفریه بازار تبریز فرش دست بافت اصل را می‌توانید پیدا کنید.

نکته جالب توجه در بازار تبریز این است که علاوه بر انجام داد و ستد امروزی در بازار تبریز، بازار تبریز تمام جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی خود را حفظ کرده است. بازار تبریز بزرگترین بازار سرپوشیده تاریخی و مسقف در جهان است و همین موضوع جذابیت خاصی به این بازار داده، در تور تبریز حتما تماشای بازار تبریز را در برنامه گشت تبریز قرار دهید. 

آدرس بازار تبریز برای گشت تبریز

برای پیدا کردن آدرس بازار تبریز کافیست از مردم تبریز سراغش را بگیرید؛ از هرکس بپرسید شما را راهنمایی خواهد کرد. همین‌طور از نقشه گوگل می‌توانید برای پیدا کردن مکان دقیق بازار تبریز استفاده کنید. بازار تبریز حوالی خیابان علامه طباطبایی و چای کنار است. بازار تبریز محوطه بسیار وسیعی است و از چندین خیابان تبریز می‌توان به آن دسترسی داشت. ساعت کار بازار تبریز از 10 صبح تا 5 عصر است و بازار در ایام تعطیلات رسمی تعطیل است. در خیابان‌های اطراف بازار تبریز دیدنی‌های بسیاری است مانند خانه ستارخان یا خانه پروین اعتصامی. همین‌طور قونقا باشی اولین خیابانی که تحولات حمل و نقل تبریز از آنجا شروع شد را می‌توانید ببیند. 

 جایزه معماری آقاخان

پروژه نوسازی بازار تبریز به عنوان یکی از پنج طرح برگزیده هیئت داوران جایزه معماری آقاخان در سال ۲۰۱۳ شد. جایزه به «سازمان میراث فرهنگی ایران، دفتر آذربایجان شرقی» به عنوان مجری این طرح تعلق گرفت و محمد بهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی از طرف ایران این جایزه را دریافت کرد.

منابع: ایرنا، میراث فرهنگی، ویکی پدیا