روز بزرگداشت فردوسی

زندگینامه فردوسی

نامش ابوالقاسم فردوسی توسی بود و به او حکیم می‌گفتند. در سال 319 هجری شمسی به دنیا آمد و در سال 397 هجری شمسی جسمش در خاک این سیاره دفن شد. چیزی حدود 30 سال از 78 سال عمرش را صرف سرودن شاهکار ادبی ایران «شاهنامه» نمود. شاهکاری که آوازه شهرتش مرزها را ربوده است. امروزه سروده‌های فردوسی نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر یکی از موارد پژوهش و بررسی در دانشگاه‌های شناخته‌شده‌ دنیا مانند دانشگاه کمبریج انگلستان و دیگر دانشگاه‌های اروپایی و آمریکایی است. هر ساله 25 اردیبهشت روز بزرگداشت یکی از حماسه‌سرایان بزرگ جهان «حکیم ابوالقاسم فردوسی» است.

شاهنامه چطور زاده شد؟

در قرن هفتم میلادی و سقوط امپراتوری ساسانی، بعد از آنکه اعراب به ایران حمله کردند، یکی از تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ ایران آغاز شد. در این زمان بسیاری از کتابخانه‌ها سوزانده شد و زبان فارسی ممنوع بود و در خطر نابودی. مردم ایران این دوره را به اصطلاح «دو قرن سکوت» نامیدند. در زمان حکمرانی سامانیان، مردمان خراسان (زادگاه فردوسی) شاهد احیای فرهنگ فارسی بودند. وقتی فردوسی سرودن شاهنامه را آغاز کرد، دو نسخه دیگر از آن در دست نگارش بود. فردی به نام «دقیقی» شاعر قرن دهم میلادی نزدیک به ۱۰۰۰ بیت از کتابی به نام «خدای‌نامه» را سروده بود.  دقیقی این ابیات را براساس کتابی که امروزه آن را شاهنامه ابومنصوری می‌نامیم،سروده بود. اما دقیقی پیش از آن که بتواند آفرین‌نامه‌اش درباره ایران را تمام کند به دست یکی از بردگانش کشته شد. پس از او، فردوسی سرایش و تکمیل شاهنامه را از آن‌جا که دقیقی ناتمام رها کرده بود ادامه داد. فردوسی این کار را با پشتیبانی حامیان سامانی خود آغاز کرد. فردوسی به احترام کار دقیقی ابیاتی که او سروده بود را نیز در شاهنامه‌اش آورد.

در روز بزرگداشت فردوسی این کارهای ساده را امتحان کنید:

 1. نگاهی به داستان‌های شاهنامه بیندازید.

2. راجع به دو قرن سکوت در تاریخ ایران مطالعه کنید. (برای این مطالعه کتاب دو قرن سکوت اثر عبدالحسین زرین کوب را پیشنهاد می‌کنیم.)

3. سعی کنید نام اساطیر شاهنامه و خلاصه‌ای از نقش آنان را حفظ کنید.