شهر زیر زمینی اویی در نوش آباد کاشان
شهر نوش آباد از جمله مناطق باستانی و تاریخی در شمال استان اصفهان است و به فاصله پنج کیلومتری از کاشان قرار گرفته. شهرهای زیر زمینی در قدیم برای حفظ جان و مال مردم به صورت عمودی و افقی ساخته میشدند. یکی از این شهرهای تاریخی زیر زمینی شهر اویی در کاشان است. در نامگذاری شهر زیرزمینی اویی روایت جالبی وجود دارد هینطور فلسفه و معماری این شهر زیر زمینی جذاب است؛ مثلا طاقچهها و پیه سوزهایی که در راهپلههای اویی گذاشته شده، چرا آنجا هستند؟ یکی از کاربردهای شهر زیر زمینی اویی برای مقابله با حمل مغولها بوده درواقع این شهرای زیرزمینی پناهگاههای مردمان قدیم بودند.
شهر زیر زمینی کاشان کجاست؟
شهر زیر زمینی در واقع به ساختارهای متراکم، پیچیده و گستردهای مثل دالانهای باریک تودرتو و اتاقهایی کوچک گفته میشود. شهر زیر زمینی در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده است. این شهر برای حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی و ارتباط میان محلات به صورت عمودی و افقی گسترش یافته است. این معماری دست کم در شهر نوش آباد با واژه «اویی» نامیده میشود. غیر از ورودی اصلی شهر زیر زمینی اویی، ارتفاع تمام قسمتهای اویی به اندازه قد طبیعی یک انسان و بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر است. روی دیوارهای شهر زیر زمینی اویی، در فاصلههای کوتاه، جای پیهسوز به چشم میخورد. در بعضی قسمتها سکوهایی برای نشستن گذاشته شده که در برخی نواحی به طاقچه تبدیل شده است.
اویی یعنی چه؟
یکی از نکات جالب در مورد شهر زیر زمینی کاشان، نام آن است: «اویی». اویی در زبان محلی یعنی آهای. گفته شده افراد برای پیدا کردن یکدیگر در این شهر پر پیچ و خم یکدیگر را اویی خطاب میکردند. برخی معتقدند دلیل نامگذاری شهر زیر زمینی کاشان به این نام همین است.
در شهر زیر زمینی اویی چه میبینیم؟
وقتی که وارد شهر زیر زمینی کاشان شوید، بوی خاک مرطوب به مشام میرسد. ورودی و راهروهای شهر زیر زمینی اویی تنها گنجایش یک نفر را دارد. دالانهای تنگ با ارتفاعی کمتر از یک انسان ایستاده و ما را به بخشهای داخلی شهر میرسانند. فضاهای در نظر گرفته شده برای شهر زیر زمینی در حد فضاهای ضروری است و سیستم تهویه شهر زیر زمینی کاشان از طریق کانالهایی که در طبقه اول ایجاد شده انجام میگیرد. چاههای مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور، جریان هوا در طبقات زیرین را میسر میکرده است. این عمل در مورد چاههای قنات نیز مصداق دارد. دسترسی به این فضاها، به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین، از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر میشود. نقش دفاعی و پناهندگی شهر زیر زمینی کاشان در نوع معماری آن اثر مستقیم داشته. برای مثال ورودیهای کوچک شهر زیر زمینی اویی گویای همین موضوع است. اصولا این ورودیها را به گونهای میساختند که هرکسی به راحتی نتواند وارد آن شود. روشنایی این فضاها به وسیله پیهسوزهای سفالی بوده و روغن آنها احتمالا از دو عصارخانه تاریخی موجود در نوش آباد تهیه میشده است. در مواقع ناامنی و پناه گرفتن در زیر زمین آب مصرفی اهالی از پایابها و قناتها تامین میشده است. علاوه بر پایابها، مسیر اوییها به گونهای بوده که در بعضی از قسمتها به قنات مرتبط میشده است.
قدمت و کاربرد شهر زیر زمینی اویی
میگویند، مهمترین کاربرد شهر زیر زمینی اویی در زمان حملات مغول بود. گرچه بسیاری از بخشهای این شهر زیر زمینی در اثر نفوذ سیلاب و به مرور زمان نابود شدند، اما سفالینههای یافت شده در این شهر قدمت طولانی آن را نشان میدهد. این سفالینهها به یک هزار و هشتصد سال پیش باز میگردند. تاریخ ایجاد و استفاده این بناها به دوران ساسانی و اوایل اسلام میرسد که در دورههای بعد، یعنی سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار ادامه پیدا میکند. شهر زیر زمینی کاشان، مدتها مخفی بود تا اینکه در سال 1385، در حال کندن چاه یکی از منازل کاشان کشف شد. این مجموعه ارزشمند به شماره ۱۵۸۱۶ و به سال ۱۳۸۵ ثبت در فهرست آثار ارزشمند ملی شده است.
چطور به شهر زیر زمینی اویی برویم؟
برای دیدن یکی از شگفتانگیزترین شهرهای دنیا خودتان را آماده کنید و راهی کاشان شوید. وقتی به کاشان رسیدید، آدرس نوش آباد را بگیرید تا از شهر زیر زمینی اویی بازدید کنید.
فاصله کاشان تا شهر زیر زمینی کاشان: حدود 15 کیلومتر و 20 دقیقه
فاصله تهران از شهر زیر زمینی اویی کاشان: 246 کیلومتر و حدود 3 ساعت
جاذبههای اطراف شهر زیر زمینی کاشان
در آخر پیشنهاد میکنیم حالا که تا اینجا آمدید دیدن جاذبههای اطراف را از دست ندهید. خانه طباطبایی کاشان، تپه سیلک، باغ فین، کویر ابوزید آباد و غیره جاذبههایی است که در اطراف شهر زیر زمینی اویی میتوانید ببینید.
در سفر به شهر زیر زمینی اویی کجا اقامت داشته باشیم؟
در نوش آباد مکانهایی برای اقامت وجود دارد. اما از آنجا که این شهر فاصله چندانی از کاشان ندارد، پیشنهاد میکنیم اقامت خود را در یکی از خانههای گرم و صمیمی کاشان انتخاب کنید. اقامتگاه بومگردی صادقی، اقامتگاه بومگردی باغ شاکر، اقامتگاه بومگردی کوشک آقا محمد قمصر از جمله جاهایی است که میتوانید برای اقامت انتخاب کنید.
شهر زیر زمینی اویی روی نقشه
لینک کوتاه:
http://dlho.ir/n844 کپی کردنکارشناس ارشد فلسفه غرب، علاقهمند به سینما، مطالعه و ورزش
گردآوری و تنظیم: تحریریه دالاهو
لطفا در نشر دانستههای خود کوشا باشید.
برداشت و استفاده غیرتجاری از مطالب این وبسایت، حتی بدون ذکر منبع آزاد است.
سلام
ممنون بابت معرفی آثار تاریخی شهرتون. موفق باشید.
با تشکر از پیام شما